Vlaams jeugd- en kinderrechtenbeleidsplan (JKP)

Vlaams jeugd- en kinderrechtenbeleidsplan (JKP)

Laatste update: 6 november 2025

10 kansen die je niet gemist mag hebben in het JKP

Wat is het JKP? 

Het jeugd- en kinderrechtenbeleidsplan (JKP) is een transversaal plan van de Vlaamse Regering. Kort samengevat zit dit zo in elkaar:

• Het wordt gecoördineerd door de minister van Jeugd.
• Het plan is decretaal verankerd en geeft weer hoe de regering uitvoering wil geven aan kinderrechtenkaders.
• De Vlaamse Regering selecteert minimaal 3 en maximaal 5 prioritaire, transversale doelstellingen voor kinderen en jongeren (0-30 jaar). De prioriteiten worden gekozen op basis van een door het Departement voorbereide omgevingsanalyse, aanbevelingen en een breed participatietraject.
• De thema's moeten een significante impact hebben op hun leven, en bieden antwoorden op complexe vragen en noden.
• Per prioriteit wordt een projectplan opgemaakt. Er is op Vlaams niveau samenwerking tussen de verschillende beleidsdomeinen. De combinatie van de projectplannen per prioriteit vormen samen het jeugd- en kinderrechtenbeleidsplan. 
• Het Departement CJM coördineert de voorbereiding, de uitvoering en de evaluatie  van het Vlaamse jeugd en kinderrechtenbeleidsplan.
• In de verschillende fases van het plan worden relevante actoren betrokken: aanspreekpunten jeugd- en kinderrechtenbeleid binnen de Vlaamse overheid, jeugdsector, middenveldorganisaties, lokale besturen, experten én kinderen en jongeren zelf.
• Er is een administratief coördinatieoverleg met andere Vlaamse transversale plannen (zoals het VAPA: Vlaams Actieplan Armoedebestrijding).

Het vorige JKP liep in de periode 2020-2024. Het nieuwe JKP loopt in de periode 2025-2029.

De 10 kansen die je niet mag missen

1. Lokale besturen als uitgangspunt

Het JKP 2025-2029 vertrekt vanuit 3 belangrijke uitgangspunten: een jeugd- en kinderrechtenperspectief, inbedding in Europese en internationale kaders en lokale besturen. Het lokaal niveau krijgt een belangrijke erkenning in het JKP: lokale besturen worden benoemd als cruciale actoren in het realiseren van een krachtig jeugd- en kinderrechtenbeleid op lokaal niveau. Het JKP wil een inspiratiekader en een hefboom zijn voor lokale besturen, via onder andere projectoproepen, netwerken en proeftuinen. Hoe dit verder vorm zal krijgen, volgen we mee op de voet.

2. Aandacht voor participatie met kinderen en jongeren

Binnen elke prioriteit focust minstens één actie op participatie met kinderen en jongeren om hun noden in kaart te brengen en hun input te vergaren. Zo zal er bv participatie georganiseerd worden rond digitaal welzijn bij kinderen en jongeren, worden ze gehoord bij het vormgeven van het Vlaams omgevings- en klimaatbeleid en krijgen jongeren in een transitieleeftijd de kans om hun noden in kaart te brengen. Een belangrijke kans om ook kinderen en jongeren uit jouw stad of gemeente een stem te geven op Vlaams niveau. Stimuleer hen om deel te nemen aan participatie in het kader van het JKP en zo impact te hebben op Vlaams beleid.

3. Kapstok voor je lokaal jeugdbeleid

De 4 prioriteiten van het JKP kunnen een kapstok zijn om je lokaal jeugdbeleid aan op te hangen of om lokaal keuzes te maken. Dit zijn de 4 prioriteiten voor 2025-2029:

1. Goed in je vel (2026): focust op het creëren van een veilige leefomgeving, warme toeleiding naar hulp en een sterkere digitale weerbaarheid;
2. Ruimte om jong te zijn (2027): met aandacht voor meer kind- en jeugdvriendelijke publieke ruimte, waarin kinderen en jongeren zich veilig en zelfstandig kunnen verplaatsen en die bestand is tegen de gevolgen van de klimaatverandering;
3. De weg naar volwassenheid (2028): gericht op het ondersteunen en versterken van jongeren bij de overgang naar het volwassen leven, met extra aandacht voor jongeren in kwetsbare situaties. Deze prioriteit heeft duidelijke linken met beleidsdomeinen werk, wonen en welzijn;
4. Samenleven in solidariteit (2029): heeft als doel om vrije tijd toegankelijker en inclusiever te maken, wil vrijwillig engagement ondersteunen en heeft de ambitie om jongeren te helpen groeien tot actieve burgers.

Hoewel veel acties doorheen de volledige beleidsperiode zullen lopen, staat er elk jaar één prioriteit centraal met een daaraan gekoppelde projectoproep, telkens binnen een specifieke actie.

4. Linken naar alle beleidsdomeinen

Het JKP is een transversaal beleidsplan, wat betekent dat er doorheen het plan linken zijn met zowat alle beleidsdomeinen. Per actie worden de verantwoordelijke ministers benoemd en degene waarmee samengewerkt wordt om de actie te realiseren. Ook op lokaal niveau is die samenwerking onontbeerlijk en kan het JKP een handig stokpaardje zijn om je collega’s van betrokken diensten aan te spreken.

5. Kind- en jeugdvriendelijke ruimte

Binnen de prioriteit ‘Ruimte om jong te zijn’ is er veel aandacht voor de rol van lokale besturen en de mogelijkheden op lokaal niveau om kwaliteitsvolle plekken te creëren op maat van kinderen en jongeren. Zo zal er in 2027 een oproep gelanceerd worden met als doel lokale besturen op maat te ondersteunen om meer en betere speel-, hang- en ontmoetingsruimte te creëren, vertrekkend vanuit de kennis en expertise van bovenlokale actoren (actie 4). De actie voor een veilig fiets- en openbaarvervoernetwerk ambieert dan weer een experiment met tijdelijke opstellingen rond verkeer en mobiliteit, als opstap naar het concretiseren van de kindnorm op lokaal niveau (actie 7). Ook hier volgen we op de voet hoe dat verder vorm krijgt.

6. Ondersteunen en versterken van (bestaande) netwerken

Het JKP erkent het belang van netwerken op lokaal en bovenlokaal niveau en wilt hen ondersteunen en versterken. Er bestaan al veel netwerken op alle niveaus, dus ook bestaande zullen ondersteund worden om beter en meer geïntegreerd te kunnen samenwerken:

• Zo is er bv een specifieke actie (Goed in je vel, actie 5) voor netwerken rond jeugdwerk en jeugdhulp, waarin lokale besturen een sleutelrol zullen spelen;
• Ook de OverKop-netwerken komen aan bod (o.a. Goed in je vel, actie 6);
• Daarnaast zullen ook netwerken die richten op jongeren in een transitieleeftijd versterkt worden (Weg naar volwassenheid, actie 3). 

Lokale besturen zijn hierin een onmisbare partner en hebben een belangrijke regierol in het faciliteren van dergelijke netwerken, over verschillende diensten heen.

7. Het recht op vrije tijd in de praktijk

Vrije tijd en hoe die ingevuld wordt, komt op verschillende manieren terug in het JKP. Het meest uitgesproken onder de prioriteit ‘Samenleven in solidariteit’, met o.a. een actie gericht op het ondersteunen van het recht op vrije tijd en specifieke aandacht hierbij voor kinderen in (kans)armoede en kinderen met een handicap (actie 1).

Binnen dezelfde prioriteit zal een actuele analyse gemaakt worden van het evenementenlandschap. Op een participatieve manier worden de noden van jongeren rond sociale bijeenkomsten, fuiven en (muziek)evenementen in kaart gebracht, met een specifieke focus op de (veiligheids)beleving van meisjes. Uit de analyse zullen aanbevelingen volgen voor alle relevante actoren, waaronder lokale besturen, maar ook organisatoren van evenementen (actie 3).

8. Proeftuinen met verschillende insteken

Het JKP zet verschillende instrumenten in om de acties waar te maken, waaronder ook het opzetten van proeftuinen. Ook hier liggen kansen voor lokale besturen, want er is sprake van verschillende proeftuinen:

• Rond het ontwikkelen van een gezonde leefomgeving vanuit het standpunt van jonge kinderen (Ruimte om jong te zijn, actie 5);
• Rond inclusieve speel-, hang- en ontmoetingsruimte en samenspeelplekken op maat van kinderen en jongeren (Ruimte om jong te zijn, actie 9);
• Rond veilige(re) jeugdplekken in de vrije tijd (Samenleven in solidariteit, actie 10). 

Wie de kans krijgt om een van deze proeftuinen op te zetten, kan daarbij rekenen op heel wat ondersteuning, expertise en begeleiding van een bovenlokale partner.

9. Versterken van lokale jeugdraden

Onder ‘Samenleven in solidariteit’ is er speciale aandacht voor lokale jeugdraden (actie 7). Het JKP wil hen graag versterken en ondersteunen in het betrekken van kinderen en jongeren in kwetsbare situaties. Na de driemeting lokaal jeugdbeleid in 2027 zullen, op basis van de resultaten, projecten opgestart worden met lokale jeugdraden om niet-georganiseerde jongeren aan te trekken. Een belangrijke kans om andere stemmen aan het woord te laten in je stad of gemeente.

De actie beoogt ook een betere link en tegelijk wisselwerking tussen de Vlaamse Jeugdraad en lokale jeugdraden. De Vlaamse Jeugdraad krijgt een belangrijke rol als kennisdeler, inspirator en verbinder, maar zal tegelijk ook kunnen leren van de lokale jeugdraden. Als partner van de lokale jeugdraden volgen wij ook deze actie op de voet op.

10. Erkennen van vrijwillig engagement

Heel wat jongeren nemen een vrijwillig engagement op in de samenleving, zowel informeel als formeel. Informeel engagement (bv jongeren die ondersteund worden door een projectsubsidie om hun eigen idee waar te maken, buiten formele structuren) blijft nog veel onder de radar. Maar onder de prioriteit ‘Samenleven in solidariteit’ wil actie 5 lokale besturen stimuleren om aan de slag te gaan met het erkennen en waarderen van dat informeel engagement.

Het JKP wilt tegelijk formeel engagement, zoals bv leiding zijn binnen het erkend jeugdwerk,ook toegankelijker maken. Actie 6 van dezelfde prioriteit gaat over laagdrempelig formeel engagement, met als doel een inclusief Vlaams kader te ontwikkelen rond de erkenning. Bedoeling is om erkenning breder te bekijken en open te trekken, zodat o.a. kwetsbare jongeren ook hier meer kansen krijgen.

Wat is de link tussen JKP en lokale besturen?

Het JKP kan inspiratie bieden voor lokaal jeugdbeleid

• Zo wordt er een omgevingsanalyse gemaakt ter voorbereiding van het JKP. Dit kan gebruikt worden om de lokale vertaalslag te maken.
  • Het Kenniscentrum Kinderrechten (KeKi) deed in 2023 een voorstudie voor de omgevingsanalyse van het JKP 2024-2029.
  • De omgevingsanalyse van het JKP 2024-2029 lees je hier. 
• Prioriteiten uit het Vlaams JKP zijn vaak ook thema's en uitdagingen die lokaal leven. Ze zouden een kapstok kunnen zijn voor lokale keuzes. 
  • De prioriteiten van het JKP 2025-2029 werden eind maart 2025 vastgelegd door de Vlaamse Regering
    1. Ruimte om jong te zijn: Kinderen en jongeren moeten kunnen gedijen in een veilige, gezonde omgeving die ze vrij kunnen ontdekken. Dat heeft een positieve impact op hun welzijn en ontwikkeling. We willen inzetten op duurzame, verkeersveilige en leefbare ruimtes die voldoen aan hun behoeftes.
    2. Goed in je vel: Binnen deze prioriteit wordt veel belang gehecht aan de weerbaarheid en veerkracht van kinderen en jongeren in een constant veranderende wereld. Aangezien het sociale leven van kinderen en jongeren zich ook online afspeelt, is er binnen deze prioriteit aandacht voor de digitale leefwereld.
    3. Samenleven in solidariteit: Kinderen en jongeren hebben nood aan inclusieve vrije tijd en verbinding in onze superdiverse samenleving. Elk kind en elke jongere heeft het recht om volop de eigen identiteit te creëren en te beleven.
    4. De weg naar volwassenheid: De zoektocht naar een studiekeuze, werk of kwalitatieve huisvesting en een toenemende zelfstandigheid: volwassen worden brengt heel wat uitdagingen met zich mee. We willen jongeren beter ondersteunen bij die grote veranderingen, over de beleidsdomeinen heen.
  • Na de goedkeuring van de prioriteiten werd voor elke prioriteit een participatieve werkgroep opgericht, met daarin vertegenwoordiging vanuit verschillende middenveldorganisaties en lokale besturen. Op basis van de input van die werkgroepen is voor elke prioriteit een actieplan opgemaakt.
  • De Vlaamse Jeugdraad en het Kinderrechtencommissariaat gaven, net zoals over de prioriteiten, beide advies over het ontwerp van het JKP:
    1. Het advies van de Vlaamse Jeugdraad
    2. Het advies van het Kinderrechtencommissariaat

Het JKP kan je lokaal jeugdbeleid versterken

We blikken hiervoor even terug op het vorige JKP. De prioriteiten van het JKP 2020-2024 waren de volgende:

1. Welbevinden en positieve identiteitsontwikkeling
2. Gezonde en leefbare buurten
3. Engagement in de samenleving door vrijwillige inzet
4. Vrijetijdsbesteding voor allen
5. Mediawijsheid

Verschillende acties uit het JKP 2020-2024 hadden rechtstreeks de versterking van jeugdbeleid via lokale besturen (en/of de ondersteuningsorganisaties zoals Bataljong) voor ogen als doelgroep. 

• Projectoproep en begeleidingsopdracht rond het versterken van de relatie tussen Jongeren en Politie
• Begeleidingsopdracht KWABAJEU: ondersteuning en intervisie van infrastructuurprojecten
• De Hangmakers
• Projectoproep en begeleidingsopdracht: Informeel Vrijwillig Engagement
• Verbindingsambassadeurs voor het Jeugdwerk (verankerd in Plan Samenleven)

Aan dergelijke acties hangt enerzijds vaak financiële steun vast om bepaalde lokale projecten te realiseren. Anderzijds komen hier ook vaak inhoudelijke lessen uit voort waar lokaal en Vlaams breed jeugdbeleid mee ondersteund kan worden. 

Ook in het nieuwe JKP zijn een aantal projectoproepen en andere initiatieven opgenomen. Van zodra daar meer duidelijkheid over is, vind je ook hier meer info. 

Lokaal jeugdbeleid voedt mee het Vlaams JKP

• Lokale besturen worden direct en indirect betrokken in verschillende fases van het traject. Zowel in de participatiemomenten als bij de uitvoering en evaluatie zitten lokale besturen mee aan tafel. Het is ook een heel expliciete ambitie van de Vlaamse Regering hier lokale besturen in dit JKP actief bij te betrekken, iets wat wij absoluut toejuichen. 
• Als intermediaire organisatie is Bataljong dan ook nauw betrokken bij de opmaak van het JKP. Vanuit de klanken die wij ontvangen uit het werkveld, adviseren wij dit proces dan ook in alle fases. Dit wordt ook expliciet geagendeerd op onze commissie breed jeugdbeleid. We vinden het belangrijk dat het JKP afgestemd is op de realiteit van lokale besturen. Een goede wisselwerking Vlaams - lokaal kan een essentieel verschil maken voor kinderen en jongeren.