Online beleidsparticipatie
Online beleidsparticipatie
Wat?
Online = direct verbonden met een computernetwerk (Van Dale)
Beleidsparticipatie = burgers (en dus ook kinderen en jongeren) spreken zich uit over het lokale beleid, ze bepalen mee de prioriteiten en krijgen medezeggenschap over de uitvoering ervan.
Het participatiemoment, -traject, -project verloopt online. Je kan mee participeren aan het beleid via een smartphone, een tablet, een laptop of een computer. Je laat je stem horen via een online platform van de gemeente.
Vandaag de dag zijn er heel wat redenen waarom er meer en meer gemeenten kiezen voor online participatie:
- Inzetten op een transparant beleid.
- Informeren van de burgers en ze betrekken bij het beleid.
- De burgers met elkaar verbinden.
- Zorgen voor de continuïteit van het lokale beleid.
- Soms kan offline participatie niet doorgaan.
- De hoop om meer burgers te bereiken.
- Burgers kunnen deelnemen wanneer ze willen.
- Het deelnemen aan het beleid laagdrempeliger maken.
- Echter niet iedereen heeft toegang tot een laptop, goed internet of 4G. Daarom verwijs je mensen ook best door naar digicafé’s, digipunten in bibliotheken, via de scholen, zelf een computer ter beschikking stellen, …
9 vuistregels
Vooraleer je online gaat participeren ga je best na hoeveel speelruimte je krijgt van het gemeentebestuur. Is de participatie-actie die je mag uitvoeren enkel gericht op het verzamelen van ideeën of gaat het verder? Toets goed op voorhand af welk mandaat de deelnemers krijgen vooraleer je aan de slag gaat.
Heb je een duidelijke GO gekregen? Hieronder sommen we 9 vuistregels op die je kunnen helpen bij online participatie.
Belangrijk is ook dat je een keuze maakt waarvoor je het platform wilt gebruiken. Op welke vorm van participatie wil je graag inzetten: Wil je burgers informeren? Wil je ze input laten geven? Wil je ze mee laten beslissen? Afhankelijk daarvan zal je online platform er ook anders uitzien.
Het belangrijkste bij online participatie is hetzelfde als bij offline participatie: ervoor zorgen dat je niet aan schijnparticipatie gaat doen. En dus duidelijk maken aan je burgers wat de invloed van online participatie is.
Wil je graag kinderen en jongeren bereiken? Dan is het belangrijk dat de online participatie ook op hun maat verloopt, zeker als je ze rechtstreeks wilt bereiken zonder tussenkomst van de ouders.
Bevraag je doelgroep over een concreet onderwerp of concrete case. Wat vind je van de gemeente? is een hele vage vraag. Je kan beter zo specifiek mogelijk zijn: Voel je je welkom op de grote markt? Baken je vragen ook altijd goed af. Waarover wil je precies iets te weten komen?
Probeer ook te variëren in je vragen en maak gebruik van meerkeuzevragen, open vragen, schaalvragen… Kortom: maak gebruik van vragen die iedereen kan begrijpen en hou het simpel.
Je hebt een duidelijke richting gekozen waar je met je online participatie naartoe wilt gaan en je weet welke vraag of vragen je wilt stellen. Nu moet je ervoor zorgen dat de online participatie ook vlot toegankelijk is. Welke online methode ga je gebruiken? Kan iedereen zonder problemen deelnemen of ga je eerst bepaalde gegevens vragen?
Hou er zeker rekening mee dat je een middel kiest dat smartphonevriendelijk is. Dit is nog altijd de snelste manier waarop burgers aan online participatie doen.
Het is belangrijk dat de gegevens die burgers achterlaten op het digitale platform in goede handen zijn. Ook moet je rekening houden met wat je precies vraagt. Hou je je aan de GDPR? Zorg dat je ook niet te veel gegevens vraagt. Veel deelnemers wensen immers graag anoniem te blijven. Wil je toch graag iets weten over de deelnemers? Hou het dan laagdrempelig en vraag hun leeftijd, werksituatie, gezinssituatie, interesse… en niet meteen hun naam en woonplaats.
Je controleert best op voorhand wie aan de verzamelde online data kan en wie deze gaat verwerken.
Een tip: je kan de vragen over de demografie (geslacht, leeftijd, …) ook voor het einde houden. Dat verlaagt vaak de drempel om deel te nemen en dan heb je ze toch al zo ver gekregen.
Participatie doe je altijd samen met anderen, ook voor online participatie heb je burgers/deelnemers nodig. Hoe kan je mensen nu enthousiast maken om online deel te nemen? Vooraleer je start met de online participatie kondig je deze best aan. In deze aankondiging leg je de nadruk op het belang van de stem van je doelgroep. Je geeft aan dat je hen nodig hebt.
Ga je van start met de online participatie dan werk je best met een wervende titel en inleiding. Je probeert je doelgroep zo goed mogelijk aan te spreken zodat ze zich nodig voelen. Eventueel kan je een wedstrijd koppelen aan het participatiemoment of werken met een beloning om nog meer deelnemers te lokken.
Hou de deelnemers op de hoogte van de tijdsduur van de online participatie. Dit geldt zowel voor de volledige tijdsduur: start online participatiemoment, invullen vragenlijsten, verwerken gegevens, volgende fases… Geef ook informatie over hoe lang ze met een bepaald onderdeel zullen bezig zijn. Dan kunnen de deelnemers zich hierop voorbereiden.
Ondanks de vele online tools die participatie mogelijk maken blijft offline participatie belangrijk. Meer nog: ze versterken elkaar. Je kan namelijk op een fysieke bijeenkomst materiaal tonen dat je met een online inspraak moment hebt verzameld en op je online platform foto’s en verslagen delen van een offline bijeenkomst. Daarnaast kan je snel aan de slag gaan met de online input en aan de burgers tonen dat je luistert door dit offline zichtbaar te maken. Ook kan je de aandacht voor online participatie versterken door hier offline aandacht aan te geven. Je kan fysiek brieven in de bus steken met inlogcodes, werken met posters, stickers met QR-codes…
Vooraleer je alles online gooit test je het best eens. Hoe zien de deelnemers de vragenlijst? Is alles duidelijk? Werkt alles?
Hoe begin je hier nu aan?
Je hebt als gemeentebestuur, jeugddienst of jeugdraad beslist om online te gaan participeren. Hoe ga je dat nu doen? Welke tools of platformen ga je gebruiken?
Zelf aan de slag
Er zijn een aantal tools die je kan gebruiken om je jonge burgers te bevragen. We lijsten ze hier even kort voor je op:
- Google Forms
Deze tool is gratis en gemakkelijk om mee te werken. Het biedt je de mogelijkheid om zelf je vragenlijst op te stellen. Je kan gebruik maken van verschillende types vragen: meerkeuze, schaalvragen, open vragen... Daarnaast kan je de vragenlijst pimpen met de kleuren of afbeeldingen die je zelf wilt. Nadien kan je de resultaten downloaden in een Excel-bestand en krijg je de resultaten in grafieken gepresenteerd.
https://www.google.com/intl/nl_be/forms/about/
- SurveyMonkey
Deze online tool is vooral gekend als enquêtetool maar kan je ook gemakkelijk inschakelen als interactieve tool. De gratis versie beperkt zich tot 10 vragen.
http://surveymonkey.com
- Facebook poll
De meeste mensen hebben Facebook. Via een Facebookgroep, -pagina of -evenement kan je snel een meerkeuzevraag stellen via de poll optie. Zo kan je een indicatie krijgen over een bepaald onderwerp dat leeft. Je kan ook kiezen of de deelnemers één of meerdere antwoorden kunnen geven en of ze eigen opties kunnen toevoegen.
https://www.facebook.com/help/1575289455869004
- Ga op pad met Lomap
Lomap is een gratis smartphone-app en fotografietool van JES vzw. Hiermee kunnen vooral kinderen en jongeren op een leuke en intuïtieve manier, door het toevoegen van kleurcodes en icoontjes, hun mening geven over een buurt of stad. Kinderen/jongeren kunnen foto’s nemen en aanduiden via een kleur en tekst of ze iets goed of niet goed vinden in hun buurt. Een wandeling kan nu nog leuker worden met de app erbij. Maak een ‘wall’ aan en laat je inwoners input geven over hun buurt.
http://www.lomap.be
Expertise inhuren
Er zijn ook verschillende organisaties die je kunnen ondersteunen in online participatie. Je kan samen met hen een traject doorlopen en op basis van je vraag ontwikkelen ze een platform. Je kan, afhankelijk van het budget, zien of je hen enkel het platform laat ontwerpen of een heel proces doorloopt.
Verschillende organisaties waarop je beroep kan doen zijn: Tree company, CitizenLab, Lokale democratie (Nederland), Give a day…
Voorbeelden
Hieronder geven we een paar voorbeelden mee van online participatie.
- In Lennik zetten ze in op het online informeren van de burgers via ‘Lennik aan zet’: https://www.lennik.be/thema/detail/2956/lennik-aan-zet
- In Eeklo maken ze gebruik van een online platform waarop ze alles verzamelen waaraan de burger kan participeren: https://eeklo.bpart.be/
- In Bonheiden maken ze ook gebruik van een online platform: https://www.2820vraagt.be/
- In Leuven maken ze de keuze om een heel project (Leuven 2030) online te laten verlopen: https://leuven2030.bpart.be/
- In Antwerpen gaan ze online verder met de burgerbegroting: https://doemee.burgerbegroting.be/
Heb je zelf nog goede voorbeelden, tips of vragen voor ons? Laat het dan gerust weten door een mailtje te sturen naar Ellen.
