Regie vrije tijd?
Regie vrije tijd
Kinderen en jongeren hebben recht op vrije tijd! Die spenderen ze voor een groot deel in de gemeente waar ze wonen. Het lokaal bestuur is dus het aangewezen bestuursniveau om dat recht op vrije tijd te waarborgen. Daarom maak je als lokaal bestuur werk van het regisseren van de vrije tijd in de gemeente. Regisseren gaat verder dan zelf activiteiten organiseren en inzetten op blinde vlekken. Het gaat over het kennen van je doelgroep in al zijn aspecten en het samenwerken met alle actoren binnen de gemeente om kinderen en jongeren zo veel mogelijk kansen te geven op een betekenisvolle vrije tijd.
Hoe zorg je er als lokaal bestuur voor dat alle kinderen en jongeren hun vrije tijd kunnen beleven in de gemeente? Wat houdt regisseren net in? En waarom zou je er voor kiezen om vanuit die regierol te werken? Met deze visietekst krijg je een zicht op hoe Bataljong kijkt naar de regierol van het lokaal bestuur en geven we je een aantal handvatten om mee aan de slag te gaan.
Door een regierol op te nemen als jeugdconsulent gebruik ik mijn tijd efficiënter. Met samenwerkingen hebben we als gemeente meer kans om echt alle kinderen en jongeren te bereiken
Annelien Leenders
Consulent jeugdwerk en jeugdcultuur, vrijetijdsdienst Kontich
Wat is regie van vrijetijdskansen?
Wanneer je kiest om de rol van regisseur op te nemen verschuift je focus van het organiseren van een kwalitatief vrijetijdsaanbod naar het werken aan kwalitatief geheel van vrijetijdskansen in de gemeente. Om dat te bereiken werk je aan het behouden van een helikopterzicht en werk je samen met partners om aanbod te creëren.
Als regisseur:
- Zorg je dat je een goede kennis hebt van de leefwereld(en) van kinderen en jongeren in de gemeente.
- Houd je een helikopterzicht op het aanbod aan vrijetijdskansen in de gemeente.
- Werk je vanuit een lokaal netwerk en partnerschappen over beleidsdomeinen heen.
- Geef je bij voorkeur ruimte en ondersteuning aan partners binnen de gemeente om zelf vrijetijdsaanbod op te zetten.
- Zorg je voor meer en toegankelijker aanbod van vrijetijdskansen op maat van een diversiteit aan kinderen en jongeren.
Vrijetijdskansen?
Wanneer we vanuit een lokaal bestuur nadenken over vrije tijd in de gemeente zijn de usual suspects meestal de activiteiten, kampjes, … georganiseerd door de jeugd-, sport-, cultuurdienst. Daarnaast bestaat er echter ook een heel scala aan activiteiten die georganiseerd worden door anderen op het grondgebied van de gemeente. De jeugdverenigingen, het jeugdhuis maar ook commerciële partners (de bioscoop, het fitnesscentrum, …) of buurtverenigingen en bewoners van de gemeente (vb: speelstraten, buurtfeesten, …) Deze actoren zijn allemaal actief in de vrije tijd van kinderen en jongeren en vormen dus ook een onderdeel van de kansen die kinderen en jongeren hebben om hun vrijetijd te besteden in de gemeente.
Voor onze visie op de regie van de vrije tijd in de gemeente willen we onze blik nog breder maken en nemen we ook die kansen op vrijetijdsbesteding mee waarvan niemand rechtstreeks de organisator is. Hierdoor brengen we die dingen in beeld waarbij kinderen en jongeren zelf de actor zijn. Op het pleintje tikkertje spelen, hinkelen op de stoep, naar het speelpleintje gaan, … Dus ook plekken als het skatepark, het (speel)bos in de gemeente of de parking van de supermarkt waar jongeren na school afspreken, maken deel uit van de vrijetijdskansen in de gemeente.
De verzameling van al deze verschillende kansen voor kinderen en jongeren om hun vrije tijd in de gemeente door te brengen benoemen we als vrijetijdskansen.
Bij het regisseren van dit geheel geven we graag nog mee dat de leefwereld van kinderen en jongeren niet stopt aan de gemeentegrens. Kinderen en jongeren beleven een deel van hun vrije tijd ook in buurgemeenten of zelfs verder weg. En tegelijkertijd komen kinderen en jongeren van buiten de gemeente hun vrije tijd spenderen op het grondgebied van jouw gemeente (bijvoorbeeld na schooltijd). Deze regionale blik neem je dus best mee wanneer je over de vrije tijd in de gemeente nadenkt.
Als lokaal bestuur streef je ernaar om met de som van alle vrijetijdskansen in je gemeente een aanbod te creëren waarin elk kind of elke jongere zijn gading vindt.
Bert Delville
Teamcoördinator, Team Regie Vrije Tijd - Bataljong
Handelen vanuit een kinderrechten reflex
- Lokale besturen hebben een belangrijke verantwoordelijkheid in het waarborgen van de kinderrechten.
- Om binnen de gemeente deze rechten waar te maken in de vrije tijd van kinderen en jongeren moet je verder kijken dan het vrijetijdsaanbod van de gemeente zelf.
- Als regisseur kan je deze rechten realiseren binnen het volledige aanbod van vrijetijdskansen in de gemeente.
Meer en gedifferentieerd aanbod creëren
- Wanneer meerdere partners mee aanbod creëren zal het aanbod een grotere verscheidenheid kennen omdat elke partner vanuit zijn eigen insteken en sterktes werkt.
- Hoe meer partners mee werken hoe meer aanbod je kan realiseren.
- Door partnerschappen is het eenvoudiger om in te spelen op nieuwe trends en veranderende contexten.
- Expertise wordt gedeeld door partners
Een kwalitatief aanbod van vrijetijdskansen ontwikkelen
- We kijken hier naar het geheel van vrijetijdskansen in de gemeente, niet naar afzonderlijk aanbod. Als regisseur streven we naar een geheel dat evenwichtig en kwalitatief is.
- Kwalitatief aanbod is:
- Vormgegeven vanuit de leefwereld van kinderen en jongeren
- Toegankelijk voor alle kinderen en jongeren
- Gevarieerd en op maat van kinderen en jongeren
- Maximaal gefocust op het mogelijk maken van vrije keuze door kinderen en jongeren
Werken aan actief burgerschap
- Binnen de vrije tijd in de gemeente liggen veel kansen om kinderen en jongeren te laten experimenteren met actief burgerschap.
- Als lokaal bestuur kan je:
- Ruimte voorzien zowel fysiek als mentaal.
- Kennismaking faciliteren met andere visies en waardenkaders.
- Kansen creëren voor engagement of eigen initiatieven.
- Heb extra aandacht voor de minder voor de hand liggende manieren waarop kinderen en jongeren hun burgerschap soms uiten.
Als lokaal bestuur heb je meer vat op lokale vrijetijdskansen
- Vanuit je helikopterzicht heb je meer vat op wat er allemaal plaats vindt in je gemeente.
- Een gedeelde visie zorgt voor houvast bij het maken van keuzes rond ondersteuning.
- Partners erkennen in hun expertise en hen mee verantwoordelijkheid geven voor het vormgeven van de vrijetijd in de gemeente zorgt voor groter engagement.
Hoe neem je die regierol op?
Om het opnemen van de regierol kwalitatief en duurzaam waar te maken schuiven we vanuit Bataljong vier leidende principes naar voor waar je altijd rekening mee dient te houden. Vanuit deze principes werk je aan concrete stappen om het regisseren van de vrijetijdskansen in de gemeente op te nemen. Vanuit die principes neem je concrete acties om te regisseren.
Leidende principes
Denk vanuit de leefwereld van kinderen en jongeren - Start vanuit hoe kinderen en jongeren kijken naar vrije tijd in de gemeente. Neem de stem van kinderen en jongeren mee en betrek hen bij het maken van keuzes rond het aanbod van vrijetijdskansen.
Werk steeds vanuit evenwaardig partnerschap - Erken diensten, organisaties, kinderen en jongeren in hun expertise. Geef bewust vertrouwen aan partners om mee te werken aan vrijetijdskansen in de gemeente en voorzie kansen voor hen om hier mee over na te denken.
Neem de regie op samen met je netwerk - Erken partners in de rol die ze opnemen bij het regisseren en geef hen mandaat om mee vorm te geven aan vrije tijd in de gemeente.
Creëer common ground vanuit de lokale maatschappelijke context en het politiek kader - Het politiek kader en de visie van organisaties en verenigingen waar je mee samenwerkt zullen niet altijd gelijk lopen. Samenwerken kan je ook doen vanuit waar jullie het wel over eens zijn, met respect voor elkanders uiteenlopende visie.
Als gemeentebestuur is het niet aan jou om aan het stuur te staan van elk individueel aanbod. Je moet net in het kraaiennest zitten om zo het overzicht te kunnen bewaren en zien waar het gemeentelijk schip naartoe kan varen.
Tine Bergiers
verantwoordelijke beleid, Vlaamse Dienst Speelpleinwerk vzw
Concrete acties
Starten met regisseren doe je niet van de ene op de andere dag. Het is een proces waar je initieel extra tijd in zal moeten investeren. Je bouwt een basis op en investeert in kennis, het opbouwen van een netwerk en nieuwe manieren van werken. Eens je gestart bent kan je gebruik maken van de expertise en de hulp van je partners en win je deze tijd zeker terug. Je kan klein starten en je netwerk en expertise gaandeweg opbouwen. We stellen hier zes concrete acties voor die je kan uitvoeren om te starten met regisseren.
1. Creëer een sterk lokaal netwerk en partnerschappen.
2. Bouw kennis van de doelgroep en de bestaande vrijetijdskansen op.
3. Werk aan een gedeelde visie op vrijetijdskansen in de gemeente.
4. Maak gerichte keuzes bij het uitbouwen en ondersteunen van lokale vrijetijdskansen.
5. Overweeg welk aanbod je als lokaal bestuur zelf organiseert.
6. Kies voor open en duidelijke communicatie naar je netwerk.
Meer lezen?
In onze visietekst regie vrije tijd leggen we linken naar onder andere de visieteksten van onze commissies breed jeugdbeleid en beleidsparticipatie. En naar de publicatie over regionaal samenwerken. Meer info daarover vind je via de knoppen.
