STAP 1: Breng jouw netwerk in kaart!

STAP 1: Breng jouw netwerk in kaart! 

Zowel bij jou in de gemeente als bovenlokaal zijn er heel wat actoren aanwezig die interessante partners kunnen zijn.

In jouw eigen gemeente

Dit schema kan jou alvast enig idee geven over actoren die in jouw gemeente een belangrijke rol kunnen spelen. Heb hierbij zowel aandacht voor aanbieders van vrije tijd in jouw gemeente als voor actoren die in direct(er) contact staan met de doelgroep die je wil aanspreken.

Breng bijvoorbeeld in kaart welke verenigingen zich richten tot kinderen en jongeren en vergeet daarbij het aanbod van de jeugddienst of andere gemeentelijke diensten niet. Ook het zwembad of de bibliotheek bieden vrijetijdskansen. En misschien zijn er in jouw gemeente ook wel jongeren die zich graag vrijwillig willen inzetten om een aanbod te creëren voor jonge nieuwkomers?

Daarnaast is het ook belangrijk om partners op te lijsten die jou meer informatie over of toegang tot de doelgroep kinderen en jongeren met een vluchtverhaal kunnen geven. Zo is het mogelijk dat de gezinnen van deze kinderen en jongeren begeleid worden door het OCMW of andere stadsdiensten (denk bijvoorbeeld aan de dienst samenleving, inburgering,…). Misschien staan ze wel in contact met het Huis van het Kind? Ook het Agentschap Integratie en Inburgering kan een partner zijn. Naast hun Vlaamse werking hebben zij in elke provincie ook regionale contactpunten die instaan voor de ondersteuning van lokale besturen en bijvoorbeeld taal- en andere integratielessen lokaal aanbieden.

Deze partners bieden voornamelijk een ingang naar kinderen en jongeren via hun ouders, maar het is ook mogelijk om hen direct te bereiken bijvoorbeeld via de OKAN-klas (onthaalklas voor anderstalige nieuwkomers) waar ze naartoe gaan? Dit zijn klassen met nieuwkomers van niet-Belgische of niet-Nederlandse nationaliteit die nieuw binnen komen in ons land en het Nederlands onvoldoende beheersen. Via het onthaalonderwijs probeert men deze leerlingen zo snel mogelijk Nederlands aan te leren.

Misschien heb je wel contact met enkele andere jongeren die jou als ervaringsdeskundige tips en tricks kunnen meegeven? In enkele gemeenten zijn brugfiguren of toeleiders aan het werk die helpen om contact te leggen met bestaand aanbod. Tot slot kan er in jouw gemeente misschien een lokale afdeling van een organisatie aanwezig zijn die aandacht heeft voor deze doelgroep. Voorbeelden van deze organisaties zijn: Arktos, Groep Intro, Habbekrats, JES vzw, Lejo vzw, Tumult, Uit De Marge, …

Tot slot zijn er in heel wat gemeenten collectieve opvanglocaties opgericht door Fedasil of of een andere partner zoals het Rode Kruis. Een overzicht van deze opvanglocaties is te vinden op deze kaart.

Buiten de gemeentegrenzen: interessante partners en expertise!

Naast lokale partners zijn er in Vlaanderen en Brussel ook heel wat organisaties actief die hun expertise hebben opgebouwd omtrent dit thema.

• Tumult ontwikkelde heel wat expertise over kinderen en jongeren met een vluchtverhaal en hun vrije tijd. Op hun website vind je hierover dan ook heel wat ondersteuning (zoals de vorming “Jeugdwerk zonder grenzen – Betrek jonge nieuwkomers in je werking”), informatie en tools terug. Daarnaast organiseren ze ook cursussen (zoals de startanimatorcursus op maat van jongeren met een vluchtverhaal) en zomerkampen voor en door jongeren met een vluchtverhaal.
• De website Wereldspelers biedt naast inzicht in het project “Wereldspelers” ook een online toolbox opgebouwd uit antwoorden op enkele vragen zoals “Hoe bereik je jonge vluchtelingen?”, “Wat is de meerwaarde?”. Je vindt hier ook enkele mini-vormingen terug die gebruikt kunnen worden door aanbieders van vrijetijdsactiviteiten (bijv. leiding of animatoren). Aan de hand van online video’s worden vier deelthema’s aangeraakt: “het belang van vrije tijd”, “drempels om deel te nemen”, “gewone kinderen in ongewone situaties” en “een spel uitleggen aan anderstaligen”.
• Agentschap Integratie en Inburgering is een Vlaams verzelfstandigd agentschap dat actief is op vlak van integratie, inburgering en oriëntering naar taallessen Nederlands. Dit doen ze door lokale besturen, organisaties en burgers te ondersteunen in hun integratiewerk, maar ook door de Vlaamse inburgeringscursus te organiseren, toeleiding te geven naar Nederlandse lessen en taaloefenkansen te organiseren. Tot slot hebben ze ook expertise in het sociaal tolken en vertalen en bieden ze juridische dienstverlening aan voor organisaties, voorzieningen en besturen. Ze ontwikkelden reeds verschillende publicaties, waaronder ook de publicatie “Vrije tijd, ook voor jonge nieuwkomers?” in samenwerking met Bataljong of de handleiding “Taalstimulerende activiteiten voor kinderen en jongeren in de vrije tijd” tot een draaiboek voor buddywerkingen.
• Vluchtelingenwerk Vlaanderen is een organisatie die via beleidsbeïnvloeding en sensibilisering zich inzet voor mensen die op de vlucht zijn. Bovendien ondersteunen ze ook iedereen die asielzoekers en vluchtelingen bijstaat door middel van bijvoorbeeld vormingen of helpdesks. Zo bestaat er een infolijn voor vrijwilligers, opvanggezinnen en burgers met vragen over mensen op de vlucht. Daarnaast zetten ze verschillende projecten op zoals Project Ananas, in samenwerking met Tumult en CERA, waarbij men activiteiten organiseert om de vaardigheden van jongeren op de vlucht in het uitdragen van hun boodschap te versterken. Dit resulteert uiteindelijk in een publieke sensibiliseringsactie en beleidswerk.
• Het Kenniscentrum Gezinswetenschappen van hogeschool Odisee heeft één van haar onderzoekslijnen toegewijd aan vluchtelingengezinnen. Hierover organiseren ze jaarlijks ook een Summer School. Daarnaast ontwikkelden ze de vertelkaarten “Wortelen in nieuwe aarde”, ter ondersteuning van gesprekken met kinderen en jongeren met een vluchtervaring. Op 7 oktober 2022 organiseren zij over het gebruik van deze vertelkaarten een bijscholing.
  Het kenniscentrum bracht bovendien ook het boek “Kind zijn in een asielscentrum” uit, dat gratis kan geraadpleegd worden. Bekijk zeker hoofdstuk 8 waar de verbinding naar onderwijs en vrije tijd besproken wordt.
• Ook Karel De Grote Hogeschool voerde onderzoek naar jonge nieuwkomers. Aan de hand van het belevingsonderzoek “Onderweg” wordt het perspectief van een kind op de vlucht in beeld gebracht. In dit filmpje gidst onderzoekster Siska Van Daele jou doorheen de website.
• Solentra is een onderdeel van de psychiatrische afdeling van het UZ Brussel voor kinderen en jongeren tot 18 jaar. Ze diagnosticeren en behandelen migranten kinderen- en jongeren en eventueel ook hun families die gevlucht zijn van oorlog en behandeld moeten worden voor complexe psychotraumaklachten. Specifiek voor de oorlog in Oekraïne werd ook een gratis telefonische hulplijn voor psychische steun aan Oekraïense vluchtelingen opgezet (via de infolijn van Vluchtelingenwerk Vlaanderen). Maar ook hulpverleners en vrijwilligers die werken met personen met een vluchtervaring, kunnen gratis terecht bij hun helpdesk.
• PIN vzw (partners in integraties) stelt zich op als mogelijke partner voor lokale besturen om te zorgen voor duurzame integratie waarbij zij meerdere formules aanbieden. Eén daarvan is Navigate Youth (in samenwerking met Tumult) waarbij jongerentoeleiders samen met kinderen en hun ouders op zoek gaan naar een geschikte vrijetijdsactiviteit.
• Tot slot lijst het Agentschap Integratie en Inburgering ook nog verschillende partners en andere organisaties op die werken rond migratie. Onder andere de organisaties die instaan voor de ondersteuning in Gent, Brussel en Antwerpen kan je daar terug vinden. 

Naar aanleiding van de recente Oekraïnecrisis richtte de Vlaamse Overheid de website “Vlaanderen helpt Oekraïne” op. Zowel burgers als lokale besturen vinden er meer informatie en ondersteuning. Ook VVSG (Vlaamse Vereniging voor Steden en Gemeenten) richtte een aparte webpagina op met informatie voor lokale besturen over vluchtelingen uit Oekraïne. De recentste cijfers over het aantal tijdelijk ontheemden uit Oekraïne kunnen teruggevonden worden op de website van Statbel.

Ook bieden enkele bovenlokale jeugdwerkorganisaties expertise en tips aan om hun lokale groepen te ondersteunen. Zoals FOS Open Scouting, Chiro, Scouts en Gidsen Vlaanderen, KSA, KLJ en Vlaamse Dienst Speelpleinwerk. Deze bovenlokale jeugdwerkorganisaties stimuleren (occasionele) werkingen op locaties zoals bijvoorbeeld een opvanglocatie ook (zie ook project Wereldspelers), zoals bijvoorbeeld Kazou Lokal of de uitwijker van Scouts en Gidsen Vlaanderen.