Praktijkvoorbeelden

Praktijkvoorbeelden

Hoe doen ze het in andere gemeenten? Lees hier de verhalen van Zele (ROTZ, Huis van het Kind Zele), Ham, VONK (jeugdraad Aalst), Gent en Brugge (jeugddienst).
 

Wat is de situatie in jouw gemeente?

Zele: Er zijn 12 kinderen tussen de leeftijd van 3 en 17 jaar aanwezig. Ze verblijven samen met hun ouders bij gastgezinnen. Zij gaan ofwel naar school in Zele, naar de OKAN-klassen in Dendermonde of volgen online les. De brugfiguren volgen nauw op wanneer er kinderen worden aangemeld en zorgen ervoor dat de kinderen zo snel mogelijk naar school kunnen gaan.

Ham: Momenteel zijn er een 27-tal Oekraïense vluchtelingen, waaronder ongeveer de helft kinderen en jongeren, voornamelijk tieners.

VONK: In Aalst verblijven er momenteel meer dan 84 kinderen en jongeren naar aanleiding van de Oekraïnecrisis, allemaal in gastgezinnen. Momenteel zijn er nog geen nieuwe plannen vanuit de stad gericht op vrije tijd voor kinderen en jongeren uit Oekraïne.

Gent: Volgens de cijfers op dinsdag 10/05 zijn er momenteel 788 vluchtelingen uit Oekraïne in Gent. Waarvan 183 kinderen jonger dan 12 jaar. En 95 tussen 13-18 jaar. Daarnaast zijn 73 jongeren tussen 19-25 jaar aangemeld.

Voorlopig zijn er 853 plaatsen bij gastgezinnen, 40 plaatsen in collectieve opvang en 50 plaatsen in containers op Campus Schoonmeersen (van HoGent). Daarnaast is er een zoektocht naar een terrein waar 250 vluchtelingen kunnen worden opgevangen.

Brugge: Wij vangen in Brugge momenteel ongeveer 500 Oekraïners op, waarvan zo’n 140 kinderen. Die worden op verschillende manier opgevangen. Zowel in gastgezinnen, maar ook via OCMW.

Wie vangt welke signalen op?

Zele: Team Burgerschap, Team Sociale Dienst en Team Samenlevingsopbouw van Gemeente Zele ondersteunen samen de Oekraïense gezinnen en hun gastgezinnen in Zele. We komen regelmatig samen in een Taskforce samen met de burgemeester en bevoegde schepenen om de situatie op te volgen. De Oekraïense gezinnen alsook de gastgezinnen kunnen steeds bij ons terecht. Ook tijdens ontmoetingsmomenten checken we telkens welke noden en/of vragen er zijn. Er was bijvoorbeeld een vraag naar fietsen. Met de actie #Fietsvrij konden we iedereen van een fiets voorzien. De samenwerking met het lokale fietspunt die de fietsen inzamelt en herstelt verloopt zeer goed! We hebben ook een Whatsapp-groep om vlotter te communiceren en sneller te kunnen schakelen.     

Ham: Op het speelplein heerst de vrees dat wanneer er meer kinderen en jongeren in de gemeente zouden verblijven en zij allen naar het speelplein komen, dit misschien teveel is voor het speelplein.

VONK: We ontvingen als jeugdraad vooral het signaal van jongeren uit bijvoorbeeld jeugdverenigingen die wel iets wilden doen naar aanleiding van de vluchtelingenstroom. Daarom organiseerden we een inputcafé waardoor we nieuwe signalen konden opvangen.

Gent: Vanuit het Netwerk Planeet Gent hebben we contact met organisaties die werken met of voor anderstalige nieuwkomers en is er ook een snelle link met de vervolg- of vrijetijdscoaches vanuit de OKAN-klassen. Voor de Oekraïne crisis is er apart een coördinator vanuit het Departement voor het thema inburgering (o.a. vrije tijd) aangesteld. We zitten met haar geregeld samen om signalen op te vangen en acties te ondernemen. De signalen die hieruit komen zijn erg gevarieerd, dit kan gaan van toeleiding naar vrije tijd tot drempels bij deelname (bijv. uitpas), tekort aan aanbod, ...

Brugge: Centrale coördinatie voor de opvang van Oekraïense vluchtelingen gebeurt door de strategische cel van de stad. Die staat in nauw contact met het OCMW en richtte een taskforce Oekraïne op met alle betrokken actoren om vandaaruit alles te coördineren. Vanuit die taskforce hebben wij (cluster vrije tijd) specifiek ingezet op het toeleiden van de nieuwkomers naar ons vrijetijdsaanbod.

Wat wordt er ondernomen/ georganiseerd?

Zele: Sinds april organiseren we elke twee weken op woensdagnamiddag een ontmoetingsmoment met alle Oekraïners die in Zele verblijven, zowel de ouders als de kinderen. Dit is afwisselend een formeel en een informeel moment. Op de formele momenten krijgen zij informatie vanuit de sociale dienst, dienst burgerschap, team samenlevingsopbouw ... Onze brugfiguren zijn ook telkens aanwezig en helpen bij de inschrijvingen op school. Op het volgende formele moment gaan wij het volledige zomeraanbod van vrijetijdsactiviteiten overlopen die in onze gemeente worden georganiseerd. We hebben ervoor gezorgd dat er voor hen specifiek plaatsen worden vrijgehouden. Ook zal een van onze taalhulpen (een meisje van 16-jaar die zelf afkomstig is van Oekraïne) meegaan naar een aantal activiteiten als monitor. Na overleg met de hoofdleiding van de speelpleinen in de gemeente gaan we op 1 juli langs met de groep ouders en kinderen op de startdag van het speelplein. Voor de activiteiten van start gaan krijgen ze dan een rondleiding en leggen we uitgebreid uit wat het inhoud om deel te nemen aan het speelplein. De hoofdleiding was trouwens heel enthousiast om de Oekraïense kinderen ook te ontvangen en hebben hen al uitgenodigd om mee te gaan op kamp in augustus. Ze waren heel alert en bezorgd en hadden al vragen over wat de do's and don'ts zijn (vb. kunnen we het spelletje "tik tak boem" wel spelen?). Hiervoor gaan we hen op een aparte vorming nog verder informeren. In september is er de vrijetijdsmarkt en daar gaan we ook samen met de Oekraïense gezinnen naartoe om hen zo kennis te laten maken met het gehele aanbod aan vrijetijdsmogelijkheden. Op de buitenspeeldag zijn we met de gezinnen samen naar het park gegaan waar activiteiten werden voorzien. En tenslotte hebben we een Whatsappgroep opgericht met iedereen die eraan wilde deelnemen van de gezinnen. Op die manier kunnen ze makkelijk contact houden met elkaar, ervaringen delen en vragen stellen. Als ze aan ons vragen hebben kunnen ze die dan in het Engels stellen of vertalen ze die eerst in het Nederlands.

Daarnaast organiseren we ook info- en ontmoetingsmomenten voor de gastgezinnen waar er ruimte is voor het delen van ervaringen en het stellen van vragen aan de gemeentelijke diensten en aan elkaar.

Ham: Het OCMW organiseert bijeenkomsten voor mensen die gevlucht zijn en bij gastgezinnen verblijven, hier is ook een tolk bij aanwezig. Op dat moment kunnen ook andere diensten aansluiten waardoor zij hun aanbod kunnen voorstellen. Zo gingen we daar met de jeugddienst langs en maakten we reclame voor de jeugdraaduitstap naar Plopsaland. Uiteindelijk gingen er 7 Oekraïense tieners mee samen met 340 (?) andere kinderen en jongeren uit de gemeente. Ook konden er op die manier al enkele kinderen aansluiten in de jeugdbeweging. Daar wordt ook gebruik gemaakt van de wijsboekjes! Een nieuwe bijeenkomst vindt plaats op 30 mei in het jeugdhuis waarbij vrijetijdsdiensten zijn uitgenodigd en welzijnsdiensten.

VONK: We organiseerden een inputcafé waarop we jongeren informatie meegaven over de situatie in Aalst en enkele handvaten aanreikten om zelf ook aan de slag te gaan met kinderen en jongeren met een vluchtverhaal in de gemeente. Ter voorbereiding van deze avond namen we ook contact op met enkele organisaties in de stad die kennis hebben over deze doelgroep (bijv. Groep Intro of OKAN-leerkrachten). Op basis van hun input en de input uit het café werd vervolgens een advies opgesteld.

Gent: 

Al voor de Oekraïnecrisis waren we actief bezig rond vrije tijd voor kinderen en jongeren met een vluchtverhaal. Zo organiseren we een Dagje Planeet Gent waarbij jaarlijks alle vrijetijdsinititiatieven aan OKAN-leerlingen worden voorgesteld. (lees er meer over in de publicatie “vrije tijd voor jonge nieuwkomers” op pg. 36). We maken ook actief gebruik van kansen die zich aandienen. Zo gaven we infosessies op de wekelijks georganiseerde infosessies van IN-Gent, in een nooddorp of in een kerk die Oekraïense vluchtelingen ondersteund. Voorlopig staan deze acties on hold omdat gezinnen taalverwerving belangrijker vinden en graag zomerscholen willen volgen indien dit georganiseerd kan worden.

We bundelen ook ons zomeraanbod en verspreiden dit sowieso al onder onze inwoners. Dit jaar gaan we ook het regulier aanbod bevragen om in te schatten wat zij zien zitten, op welk moment zij aanbod hebben maar ook praktischere zaken zoals het inschrijvingsgeld en of dit eventueel teruggevorderd kan worden wanneer gezinnen in het midden van het schooljaar de terugkeer naar Oekraïne maken.

Brugge: We ontwikkelden een brochure met een werkgroep opgesteld met betrokken spelers vanuit de betrokken diensten (diversiteitsdienst, OCMW, sportdienst, dienst cultuur en jeugddienst). In deze brochure werd niet enkel het vrijetijdsaanbod voorgesteld, maar werd ook aandacht geschonken voor bijvoorbeeld de betaalbaarheid ervan. 

Hoe loopt dat? Wat zijn de reacties?

Zele: Dat loopt eigenlijk heel goed en we hebben telkens een mooie opkomst. Ze appreciëren het enorm dat we zo met hen begaan zijn en dat we hen zo volledig mogelijk informeren. We slagen er ook altijd wel in om iemand te hebben die kan tolken.

Ham: De meisjes die mee gingen op de jeugdraaduitstap vonden dit alvast erg fijn! Dit was een groepje van zeven tieners tussen 12 en 18 jaar, er was ook een 24-jarige tolk bij.

VONK: Er waren niet erg veel jongeren aanwezig op het café, maar het werd wel duidelijk dat er iets moest gebeuren, 84 jongeren zijn er heel wat. Ook de organisaties die we bevraagden gaven aan dat extra initiatieven of overleg wel handig kon zijn. We dienen momenteel het advies in en kregen hier nog geen reactie op!

Gent: Voor ons zomeraanbod hebben we nog geen idee wat er populair zal zijn, dat zal afhangen van de interesse. Misschien zal er niet voldoende aanbod zijn, maar dat is moeilijk op voorhand in te schatten. Daarom zullen we vlot moeten schakelen en de opties bekijken wanneer bijvoorbeeld de sportkampen overbevraagd zouden zijn.

Hebben jullie concrete tips voor andere gemeenten?

Zele: Zorg voor uitwisselingsmomenten en/of -mogelijkheden tussen henzelf. Laat hen vrij om aan activiteiten deel te nemen of niet.

Ham: Maak jezelf kenbaar! Neem hiervoor tijd en stel jezelf erg uitnodigend op waardoor je extra kan stimuleren om deel te nemen aan het aanbod. Ga dan ook zeker in op kansen van andere diensten wanneer zij bijvoorbeeld ontmoetingsavonden organiseren.

VONK: Je bent de spreekbuis voor kinderen en jongeren in de stad, vergeet dus zeker ook zij die hier net nieuw zijn niet! En maak gebruik van het netwerk van organisaties in de gemeente.

Gent: 

• Werk outreachend, ga op zoek naar je doelgroep die je wilt bereiken.
• Probeer snel te schakelen indien er zich problemen voordoen.
• Heb geen schrik om dingen uit te proberen.
• Laat jongeren proeven van verschillende soorten aanbod. Anders grijpen ze altijd naar ‘populaire’ sporten bijvoorbeeld. A.d.h.v. workshops e.d. kunnen ze in contact komen met nieuwe activiteiten.

Nog meer goede voorbeelden?

Bekijk dan zeker onze publicatie “Vrije tijd: ook voor jonge nieuwkomers”