Brede jeugdreflex?

Brede jeugdreflex

Een gemeente die voor kinderen en jongeren aangenaam is om in te leven, is verkeersveilig, biedt ruimte voor spel en recreatie, ondersteunt ouders bij de opvoeding van hun kinderen, heeft aandacht voor het leefmilieu en beschikt over kwalitatieve en toegankelijke vrijetijdsinfrastructuur. Dat zijn stuk voor stuk zaken waar iedereen zijn voordeel mee doet. Specifiek naar kinderen en jongeren toe gaat het in essentie over het creëren van mentale en fysieke ruimte, ervoor zorgen dat ze zich welkom voelen en alle kansen krijgen om zich ten volle te ontwikkelen, en dit beleid mee vorm mogen geven. Dit gebeurt vanuit de filosofie van de brede jeugdreflex.

Hoe realiseer je dat? Wat is je rol als lokaal bestuur? Hoe stippel je een adequaat beleid uit? En waarom eigenlijk? Dit alles schrijven we uit in een visietekst. Deze visietekst geeft je een klare kijk op wat goed beleid voor kinderen en jongeren is en hoe je werkt aan een gemeente die voor alle kinderen en jongeren een fijne plek is om op te groeien. De tekst omvat vier hoofdstukken, die hier kort aan bod komen.

1. Wat is de brede jeugdreflex?
2. Waarom een brede jeugdreflex?
3. Wie zijn de kernspelers voor de brede jeugdreflex?
4. Hoe breng je de brede jeugdreflex in de praktijk?

1. Wat is de brede jeugdreflex?

De brede jeugdreflex:

• Is een automatisme bij alle kernspelers in lokaal beleid, dat verankerd is in visie, strategie en werking van het lokaal bestuur.
• Realiseert over beleidsdomeinen heen de rechten van kinderen en jongeren en is een garantie voor kwalitatief beleid voor alle inwoners.
• Maak je voor en met kinderen en jongeren die in de gemeente wonen en komen en brengt hun leefwereld binnen in het beleid.

2. Waarom een brede jeugdreflex?

Een brede jeugdreflex brengt de kinderrechten in de praktijk

• Ook lokale besturen hebben een belangrijke verantwoordelijkheid in het waarborgen van de kinderrechten.
• Het welbevinden van kinderen en jongeren is de ultieme barometer voor een gezonde woonomgeving, een democratische gemeenschap en een goed bestuur.
• Eigen aan rechten in het algemeen, is dat ze vorm krijgen in interactie met de rechten van andere groepen. Een lokaal bestuur staat in de ideale positie om het samenspel – en soms de confrontatie – tussen de verschillende rechten te regisseren.

De leefwereld van kinderen en jongeren gaat breed 

• De leefwereld van kinderen begint bij uitstek in de gemeente waar ze opgroeien. Naarmate ze ouder worden, breidt hun leefwereld uit naar steeds meer en bredere contexten: van hun gezin naar school en vrijetijdsbesteding, van de eigen stad of gemeente naar verder weg.
• Een lokaal bestuur moet investeren om ‘jong zijn’ op een juiste manier in beeld te brengen en voeling te krijgen en te houden met kinderen en jongeren en wat er bij hen leeft.
• Als je kijkt naar een doorsnee dag in het leven van een driejarige, een negenjarige, een tiener en een adolescent, dan wordt snel duidelijk dat zij met heel wat aspecten van het lokaal beleid in aanraking komen. Het gaat over onderwijs, vrije tijd, mobiliteit, ruimte, welzijn...
• Een goed beleid voor kinderen en jongeren vraagt een aangepaste manier van denken in alle beleidsdomeinen en bestuursniveaus.

Lokale besturen maken het verschil

• Van alle overheidsniveaus staan lokale besturen en de structuren waarbij zij betrokken zijn, het dichtst bij de leefwereld van kinderen en jongeren. Ze zijn dus best geplaatst om in te schatten hoe ze een beleid kunnen voeren met en voor deze kinderen en jongeren, en om in te schatten wat hun noden en behoeften zijn
• Het ideale beleid voor burgers, inclusief kinderen en jongeren, is een eeuwig streven.
• De leefwereld van kinderen en jongeren stopt niet bij de grenzen van de gemeente, en hun noden en behoeften overstijgen vaak de mogelijkheden van het lokale bestuursniveau. Daarom is intergemeentelijke samenwerking een belangrijk instrument om in te spelen op deze diverse noden en behoeften.

3. Wie zijn de kernspelers van de brede jeugdreflex?

Goed lokaal beleid voor kinderen en jongeren krijgt vorm door het partnerschap tussen het lokaal bestuur met haar ambtenaren en politici, en kinderen en jongeren. Ook andere betrokkenen, zoals middenveldorganisaties, kunnen ambassadeurs worden van de brede jeugdreflex. Alles staat of valt met hoe zij zich tot elkaar verhouden, elk vanuit zijn eigen rol.

Drie kernspelers

4. Hoe breng je de brede jeugdreflex in de praktijk?

Als regisseur van het lokale beleid voor kinderen en jongeren heeft het lokale bestuur drie verschillende verantwoordelijkheden.

Verankering in visie, strategie en werking

• Om de brede jeugdreflex waar te maken, is een verandering nodig in het denken van mensen. Hoe het beleid vorm krijgt en uitgevoerd wordt, hangt volledig af van mensen, zowel binnen als buiten het lokaal bestuur.
• Wil een lokaal bestuur ‘jong zijn’ op een juiste manier in beeld brengen en voeling krijgen en houden met kinderen en jongeren en wat er bij hen leeft, dan trekt het medewerkers aan met de nodige kennis en vaardigheden. Om effectief die rol te kunnen vervullen, kent het bestuur deze medewerkers daarvoor expliciet het mandaat toe om in interactie te gaan met kinderen en jongeren.
• Het creëren van politiek en ambtelijk draagvlak voor een brede jeugdreflex start met het bij elkaar brengen van enkele believers, ambassadeurs die mee aan de kar trekken. Zij kunnen helpen het draagvlak te breden, een verhaal te creëren waar mensen deel van willen uitmaken.
• Kindvriendelijke steden en gemeenten zijn steden en gemeenten die er voor kiezen om hun beleid voor kinderen en jongeren ‘gedragen te verankeren’ binnen het algemene beleid.

Kinderen en jongeren betrekken bij beleid

Participatie is een fundamenteel recht van kinderen en jongeren en lokale besturen hebben hier een belangrijke rol in te vervullen omdat ze een grote invloed hebben op de directe leefomgeving van kinderen en jongeren. Kiezen voor participatief besturen betekent een klimaat scheppen voor participatie die bottom-up ontstaat en zelf eerlijke participatie-initiatieven opzetten. Het resultaat is een goed beleid voor, door én op maat van kinderen en jongeren.

Regie van het vrijetijdsaanbod

Een lokaal bestuur dat de regie van het vrijetijdsaanbod voor kinderen en jongeren op haar grondgebied regisseert, streeft naar een goed, gefundeerd en uitgebalanceerd aanbod voor kinderen en jongeren.