Memorandum Vlaamse verkiezingen 2024

1. Van verkokering naar verknoping. Kies voor geïntegreerd Vlaams jeugd- en kinderrechtenbeleid

Circa 30% van de Vlamingen zijn kinderen en jongeren: kwetsbaar maar competent, de toekomst én het heden. Zij kampen met uitdagingen over beleidsdomeinen heen: mentaal welbevinden, armoede, discriminatie, pesten, mobiliteit… Een veerkrachtig en toekomstgericht Vlaanderen bereik je via geïntegreerd Vlaams jeugdbeleid.

Een greep uit onze aanbevelingen:

• Verdubbel de capaciteit van de ambtenaren die werken op het Vlaams Jeugd- en Kinderrechtenbeleid. En zet in op door kinderen en hun rechten bevlogen ambassadeurs in alle departementen en agentschappen.

• Kies voor een minister die jeugd en onderwijs of welzijn combineert. Innovatieve samenwerking lukt gemakkelijker met meer kerndomeinen voor kinderen en jongeren bij één minister.

Download het memorandum om onze andere aanbevelingen te lezen.

2. Alleen ga je sneller, samen kom je verder. Smeed een partnerschap met lokale besturen en andere overheden.

Vlaanderen kan mee de toon zetten voor jeugdbeleid via onderzoek en monitoring, inspirerende kwaliteitskaders en krachtige instellingen. Door innovatieve praktijken te honoreren en de opschaling te stimuleren. Verzet bakens samen met lokale besturen en de federale overheid, binnen een Europees kader en afgetoetst aan internationale rechtsverdragen. Zo maakt Vlaanderen wezenlijk verschil voor kinderen, jongeren en hun organisaties.

Een greep uit onze aanbevelingen:

• Subsidieer lokale besturen om de jeugdbeleidsprioriteiten van het Vlaams Jeugd- en Kinderrechtenbeleid mee waar te maken. Via geoormerkte (co-)financiering, aangevuld met beleidsdomeinoverschrijdende projectimpulsen vanuit een gecoördineerde, administratief eenvoudige aanpak.

• Erken het belang van intergemeentelijke samenwerkingen jeugd. Honoreer ze vanaf vier participerende lokale besturen en maak de taakstelling voor hun ondersteuning helder.

Download het memorandum om onze andere aanbevelingen te lezen.

3. Vrije tijd van kinderen en jongeren is meer dan jeugdwerk, en jeugdwerk is meer dan vrije tijd. Bied alle kinderen en jongeren kansen op een betekenisvolle vrije tijd.

Kinderen en jongeren hebben het recht te spelen, te rusten en zich te ontspannen en deel te nemen aan culturele en artistieke activiteiten. Met extra inspanningen afhankelijk van woonsituaties, noden, achtergrond, enz. maak je het recht op vrije tijd voor álle kinderen en jongeren waar.

Jeugdwerk rolt zich uit in de vrije tijd, bereikt circa 25% van de jeugd, en is groepsvormend, emanciperend en maatschappij-opbouwend. Erkennen dat jeugdwerk kruist met onderwijs, arbeidsmarkt, armoede, discriminatie, mentaal welzijn… activeert de hefbomen die het biedt voor kinderen en jongeren in maatschappelijk kwetsbare situaties.

Een greep uit onze aanbevelingen:

• Erken lokale besturen in hun regierol en subsidieer hen als organisator van nieuwsoortige jeugdwerkingen waar vrij initiatief ontbreekt.

• Stimuleer initiatief en eigenaarschap vanuit vertrouwen. Neem samen met de federale en Europese overheid administratieve drempels weg: regels voor vzw’s, vrijwilligers, events, attesten… Of zorg voor uitzonderingen voor jeugdinitiatieven.

Download het memorandum om onze andere aanbevelingen te lezen.

4. Het mentaal welzijn van kinderen en jongeren staat onder druk. Zorg voor wie voor kinderen en jongeren zorgt.

De ratrace-samenleving zet spanning op het gezin: stress en burn-out zijn een rode draad. Het onderwijs, de kinderopvang én de jeugdhulp zijn in crisis. Terwijl leerkracht, kinderbegeleider en opvoeder essentiële beroepen zijn voor het recht op een volwaardig leven van kinderen. De crisis schaadt de kinderen van nu, maar ook de volwassenen van morgen. Opgroeien in een mentaal veilige en zorgende context is een voorwaarde om uit te groeien tot veerkrachtige volwassene. Investeren in welbevinden en wie zorgt voor kinderen en jongeren, loont voor de toekomstige welvaart van Vlaanderen.

Een greep uit onze aanbevelingen:

• Investeer verder in toegankelijke preventieve pleisterplekken waar een netwerk van welzijnspartners beschikbaar is. In elke gemeente en in combinatie met outreachend werken.

• Versterk kennis en competenties bij jongeren om hun mentaal welbevinden te monitoren op basis van de behoeften aan autonomie, binding en competentie. Zorg voor toegankelijke (semi-)professionele hulp en zet in op een vaste trajectbegeleider.

Download het memorandum om onze andere aanbevelingen te lezen.

5. Publieke ruimte is ontmoetingsruimte. Garandeer nabije groene en open ruimte. Waar kinderen en jongeren welkom zijn om te spelen, rond te hangen en elkaar en anderen te ontmoeten

Iedereen heeft recht op de publieke ruimte. Voor tieners en jongeren zijn plekken om elkaar kosteloos en vrij te ont-moeten, te bewegen, rond te hangen… zelfs essentieel voor hun ontwikkeling. In het bijzonder wanneer ze opgroeien in krappe woningen, gezinnen onder stress of in isolement. Ontmoeting met andere jongeren en andere gebruikers van de ruimte draagt bij aan positieve identiteitsontwikkeling. De aanwezigheid van tienermeisjes is een barometer voor een veilige en inclusieve plek.

Een greep uit onze aanbevelingen:

• Stimuleer het ontwerp van geïntegreerde/gedeelde (binnen-) en buitenruimte. Vermijd absolute risicobeheersing. Laat buiten spelen en bewegen uitdagend zijn. Dat zorgt voor een groeiend zelfvertrouwen en zelfbeheersing.

• Maak beleid met de focus op duurzame, autonome en veilige mobiliteit voor nagenoeg elke leeftijd. Met Jonge Wegweters verrijk je je mobiliteitsbeleid dankzij de scherpe blik van jongeren.

Download het memorandum om onze andere aanbevelingen te lezen.

6. De rechten van een kind dat opgroeit in armoede staan op zoveel vlakken onder druk. Investeer in kwalitatieve betaalbare huisvesting, groeipakket en verbinding als bakens tegen kinderarmoede.

1 op de 7 kinderen in Vlaanderen wordt in armoede geboren. Dat cijfer is in 20 jaar verdubbeld. Onaanvaardbaar en onrechtvaardig. Dit vraagt om actie. Effectief armoedebeleid verhoogt het gezinsinkomen en zet flankerend in op de gevolgen van leven in armoede. Op Vlaams niveau zijn er heel wat hefbomen. Kwaliteitsvolle, betaalbare en zekere huisvesting vormt het fundament om andere problemen te voorkomen of aan te pakken.

Een greep uit onze aanbevelingen:

• Maak van kinderarmoedebestrijding een prioriteit van de Vlaamse Regering. Binnen transversale plannen zoals VAPA en JPK moet dit een absolute topprioriteit zijn. De coördinerende minister van kinderrechten zorgt voor afstemming tussen ministers van welzijn, wonen, jeugd, werk en onderwijs.

• Realiseer samen met lokale besturen een betaalbare, kwalitatieve woning voor iedereen. Investeer in verschillende woningvormen en leg private investeerders sociale normen op.

Download het memorandum om onze andere aanbevelingen te lezen.