Ga aan de slag met onze toolkit kindvriendelijk beleid
Werken aan kindvriendelijk beleid? Gebruik onze toolkit
De toolkit kan je gebruiken om het proces te doorlopen dat nodig is om de criteria uit het portfolio aan te tonen. Je meet je kindvriendelijkheid als gemeente en tekent een strategie kindvriendelijkheid uit met behulp van de toolkit. De toolkit bestaat uit instrumenten die je gidsen doorheen de stappen naar het label. Je kan deze vrijblijvend gebruiken.
Je doorloopt drie fasen als je als stad of gemeente het traject aflegt met de toolkit kindvriendelijkheid:
- Fase 1 - De Staat van kindvriendelijkheid (brede, kwantitatieve analyse)
- Fase 2 - Belevingsonderzoek bij kinderen en jongeren (diepgaande, kwalitatieve analyse)
- Fase 3 - Een strategie kindvriendelijke stad of gemeente opmaken
Doorheen alle fases van het traject zit het werken aan een stevig draagvlak voor kindvriendelijk beleid verweven.
De tools zijn gratis te raadplegen voor alle leden van Bataljong. Lokale besturen kunnen zelf aan de slag met de tools, of kunnen een traject afleggen onder begeleiding van Bataljong.
Werken aan een draagvlak (intern en extern, politiek en ambtelijk) voor kindvriendelijk beleid is een continu aandachtspunt in het traject.
Werken aan kindvriendelijkheid begint met enkele trekkers binnen het stads- of gemeentebestuur die overtuigd zijn van de meerwaarde. Zij zorgen ervoor dat anderen aangestoken worden door het idee van een kindvriendelijk beleid. Een breed engagement, zowel politiek als bij de diensten, is belangrijk om het proces aan te vatten en dit kan groeien in de loop van de tijd. Deze eerste stap blijft in het hele proces verweven.
Kindvriendelijkheid gaat over alle levensdomeinen en dus alle beleidsdomeinen. Daarom is het noodzakelijk dat de verantwoordelijkheid voor het project en de opvolging ervan gespreid wordt over meerdere sectoren.
Hoe sterker je netwerk, hoe beter. Spreek je connecties aan doorheen heel het proces om de banden aan te halen en de gedragenheid van het project te vergroten. Bekijk in elke fase van het proces met wie je een win-win-relatie kan aangaan. Je vindt vast en zeker geëngageerde mensen en organisaties die mee op de kar willen springen. Denk aan scholen, een gemotiveerde leerkracht, jeugdverenigingen, een hoofdanimator, geëngageerde mensen uit het bedrijfsleven …
Fase 1 - De Staat van kindvriendelijkheid
Je maakt een brede, kwantitatieve analyse om de Staat van Kindvriendelijkheid van je gemeente vast te stellen:
- op basis van een vragenlijst, diepgaande gesprekken en cijfermateriaal
- je doet beroep op alle stads- of gemeentediensten, op kinderen en jongeren, en andere belanghebbenden.
- de thema's beslaan de volledige leefwereld van kinderen en jongeren: welzijn, ruimte, mobiliteit, milieu, gezondheid, vrije tijd, onderwijs,...
Data-analyse
- Je gaat op zoek naar relevante, bestaande data / cijfermateriaal over de thema's. De handleiding die we hiervoor schreven, kan je helpen in deze zoektocht.
- Je vult deze cijfers aan met de set van kwalitatieve beleidsindicatoren om bestaande plannen, methodieken, strategieën en acties in kaart te brengen.
QuickScan kindvriendelijkheid
Met een vragenlijst peil je naar de beleving van het beleid op vlak van kindvriendelijkheid. In de toolkit zijn vragenlijsten beschikbaar voor volgende doelgroepen:
- Volwassenen en jongvolwassenen: verspreid deze vragenlijst zo ruim mogelijk, zowel binnen het stads- of gemeentebestuur als bij inwoners, middenveldorganisaties...
- Voer gesprekken met controlegroepen van kinderen en jongeren. Er zijn aangepaste vragenlijsten beschikbaar voor kinderen tot 12 jaar en voor jongeren vanaf 12 jaar.
Focusgroepen
De gegevens die je verzamelde met de vragenlijst en uit het cijfermateriaal bespreek je op focusgroepen met minimaal drie doelgroepen:
- stads- of gemeentediensten
- kinderen en jongeren
- andere belanghebbenden.
Je toetst tendensen en resultaten en interpreteert ze. Voor deze focusgesprekken zijn methodieken uitgewerkt die je kan aanpassen naar wens.
Keuze van de prioritaire thema's
- Het stads- of gemeentebestuur kiest welke thema's prioritair zijn op basis van de analyses.
- Die prioritaire thema's worden verder uitgediept in het belevingsonderzoek in fase twee.
- Voor elk van de thema's worden ook beleidsuitdagingen geformuleerd waar het bestuur mee aan de slag kan.
Fase 2 - Belevingsonderzoek bij kinderen en jongeren
In deze fase maak je een diepgaande, kwalitatieve analyse.
Met kinderen en jongeren
Zij zijn zelf expert van hun leefwereld. Zij zijn dus het best geplaatst om invulling te geven aan de prioritaire uitdagingen voor de stad of gemeente.
Vanuit hun belevingswereld
- scherp je de analyse aan
- formuleer je uitdagingen
- schuif je oplossingen naar voor
- die je uiteraard overlegt met het bestuur en de betrokken diensten.
Het belevingsonderzoek
- gebeurt best door mensen die ervaring hebben met de doelgroep. Zet je netwerk in om de juiste mensen bij de juiste doelgroep te zetten
- resulteert in beleidsuitdagingen en oplossingen voor de verschillende thema's, in overleg met de stad of gemeente en de betrokken diensten.
Fase 3 - De opmaak van een strategie kindvriendelijke stad of gemeente
De analyse van de kindvriendelijkheid van het beleid en het belevingsonderzoek leveren samen een pak uitdagingen op. De volgende stap is deze uitdagingen te formuleren en te vertalen in een langetermijnstrategie:
- Je denkt na over mandaten, budgetten en de plaats in de beleidsplanning voor kindvriendelijkheid.
- Een strategie staat bovendien niet los van de lokale visie op kindvriendelijkheid, en wordt uitgewerkt tot op actieniveau.
We maakten een inspiratiedocument op voor een stevige strategie. Je kan hier je licht opsteken om te komen tot een kwalitatieve en gedragen visie en strategie.
De methodologie achter de toolkit: assessment
Kindvriendelijkheid in kaart brengen, is niet enkel een kwestie van cijfers. Ook de beleving en waardering van mensen geven relevante en noodzakelijke informatie om een beoordeling te maken van leefbaarheid en van lokaal beleid.
Assessment als methode lijkt hierbij het meest opportuun. Het doel van een assessment zit tussen meten en evalueren.
Kinderrechten en kindvriendelijkheid vertalen zich sterk in processen en (doelgerichte) trajecten. Die kan je niet louter kwantitatief meten. De kwalitatieve component in het assessment bestaat uit inspraakprocessen van kinderen, jongeren en hun omgeving en uit het formuleren van uitdagingen en inschattingen van het lokale beleid.
Assessment van kindvriendelijkheid is een instrument met heel wat mogelijkheden. Het biedt een genuanceerde en brede doorlichting van beleid met voldoende ruimte voor informele en kwalitatieve aspecten.
Kindvriendelijkheid als strategische keuze
De kindvriendelijkheid van je stad of gemeente analyseren - zowel kwantitatief als kwalitatief - is een eerste stap.
De kinderrechten implementeren en de kindvriendelijkheid van de stad of gemeente op (middel)lange termijn verbeteren is het doel.
Niet enkel op actieniveau, maar vanuit de ‘kernideeën’ van een stad of gemeente. Kindvriendelijkheid is dan ook een ambitie die vertaling moet vinden op strategisch niveau.
Relevante vragen waar je als lokaal bestuur over moet nadenken zijn:
- Welke ambities formuleert de stad of gemeente voor haar kindvriendelijk beleid?
- Wat is haar visie op kindvriendelijkheid?
- Welke strategische lijnen wil ze daarvoor uitzetten?
- Welke budgetten en mandaten worden daaraan gekoppeld?
- Hoe ga je de implementatie van de strategie opvolgen en bijsturen?
Het traject afleggen met de toolkit is tijdsintensief
Met je gemeente het traject afleggen aan de hand van de toolkit, is bewust kiezen voor beleid vanuit een andere aanpak. Je maakt tijd, ruimte en mandaten vrij binnen alle diensten om de schouders te kunnen zetten onder kindvriendelijkheid.
De tijdsinvestering verschilt, afhankelijk van:
- de tijd die het vergt om te werken aan het draagvlak
- hoeveel onderdelen onder begeleiding gerealiseerd worden
- hoe vlot de agenda’s op elkaar afgestemd kunnen worden
- of nog veel bijscholing nodig is om de nodige competenties in huis te halen…
Reken op een duurtijd van ongeveer 18 maanden om het traject te doorlopen met je gemeente.
