Wat zegt de wet?

Decreet over het Jeugd- en Kinderrechtenbeleid en de Ondersteuning van het Jeugdwerk (2023)

Het Jeugddecreet: het basisdecreet over lokaal jeugdbeleid en dus de jeugdraad

Een decreet is een Vlaamse wet, goedgekeurd door het Vlaams parlement en van kracht in heel Vlaanderen. Elke stad en gemeente moet decreten volgen.

Het 'Decreet over het jeugd- en kinderrechtenbeleid en de ondersteuning van het jeugdwerk' is het decreet dat lokale besturen oplegt om een jeugdraad te organiseren. Omdat de naam van dit decreet wel echt heel lang is, spreken we ook van het Jeugddecreet. Je kan alles over lokaal jeugdbeleid en jeugdraad terugvinden in Hoofdstuk 9: Lokaal Jeugdbeleid.

Wat staat er in het ‘Decreet over het Jeugd- en Kinderrechtenbeleid en de Ondersteuning van het Jeugdwerk'?

• Wat is een jeugdraad?
• Waarover moet de gemeente verplicht advies vragen aan de jeugdraad?
• Wie mag officieel lid zijn van de jeugdraad?
• Wat zegt het decreet lokaal bestuur over de jeugdraad?

Wat is de jeugdraad?

Letterlijk uit het decreet: "Om het overleg en de inspraak bij de voorbereiding en de uitvoering van het jeugdbeleid voor te bereiden, inzonderheid in het kader van het meerjarenplan, richt de gemeenteraad een jeugdraad op of erkent de gemeenteraad een al bestaande jeugdraad." (Artikel 48, §1)

De gemeenteraad moet dus een jeugdraad oprichten of een bestaande erkennen om overleg en inspraak te organiseren over alles wat met jeugdbeleid te maken heeft. 

Waarover moet de gemeente verplicht advies vragen aan de jeugdraad?

Letterlijk uit het decreet

"Het college van burgemeester en schepenen toont aan dat het advies vraagt aan de jeugdraad, ten minste bij de opmaak van het meerjarenplan en over andere aangelegenheden die betrekking hebben op het jeugdbeleid." (Artikel 48 §3)

De jeugdraad geeft dus advies over alles wat de leefwereld van kinderen en jongeren raakt. Dit kan op vraag van het bestuur zijn of op eigen initiatief. Het advies van de jeugdraad is echter nooit bindend. Het college van burgemeester en schepenen moet wel motiveren waarom ze bij beslissingen het advies van de jeugdraad niet of maar gedeeltelijk volgt.

Wie mag officieel lid zijn van de jeugdraad?

Letterlijk uit het decreet

"De volgende personen zijn lid van de gemeentelijke jeugdraad:
1° geïnteresseerde kinderen en jongeren uit de gemeente, gecoöpteerd door de jeugdraad;
2° de afgevaardigden van de geïnteresseerde plaatselijke jeugdwerkinitiatieven die een actieve werking of rekrutering kunnen aantonen ten aanzien van kinderen en jongeren uit de gemeente.

Het lidmaatschap van de jeugdraad is onverenigbaar met:
1° een mandaat in de gemeenteraad en districtsraad;
2° het ambt van minister, staatssecretaris, burgemeester, schepen, districtsburgemeester, districtsschepen en hun kabinetsleden;
3° het statuut van personeelslid van de gemeente, een autonoom gemeentebedrijf en een intergemeentelijk samenwerkingsverband.

Het lidmaatschap van de jeugdraad kan niet als voorwaarde voor lokale subsidiëring worden gesteld."
(Artikel 48, §2)

Toegelicht

Gecoöpteerd/coöpteren door de jeugdraad wil zeggen dat de jeugdraad die individuele jongeren aanduidt, dat ze beslist of die jongeren lid kunnen zijn van de jeugdraad.

Een schepen van Jeugd of lid van de gemeenteraad kan aanwezig zijn op de jeugdraadvergadering, maar kan geen vast lid zijn of een stem uitbrengen.

Een jeugdvereniging die niet naar de jeugdraad komt geen subsidies geven, dat mag niet. Je mag hen wel belonen voor hun aanwezigheid, maar niet straffen voor hun afwezigheid.

Wat zegt het Decreet Lokaal Bestuur over de jeugdraad?

Het Decreet Lokaal Bestuur stelt dat alleen de gemeenteraad adviesraden kan oprichten. En dat ze zelf kan beslissen welke adviesraden en overlegstructuren er worden opgericht. Zo kan de gemeenteraad zelf eigen accenten leggen, maar ze moet wel rekening houden met andere bestaande regelgeving. De jeugdraad blijft decretaal verplicht via het Jeugddecreet.

Zijn er dan nog dingen veranderd ten opzichte van vroeger? 

Een paar zaken zijn veranderd ten opzichte van het vorige decreet. Dit heette het 'Decreet houdende de Ondersteuning en Stimulering van het Lokaal Jeugdbeleid' (2012). 

De paragraaf over de concrete werking van de jeugdraad is geschrapt. Het gaat om volgende paragraaf:

De gemeenteraden en de Vlaamse Gemeenschapscommissie bepalen de nadere voorwaarden van de werking van de jeugdraad, en in elk geval:
1° de maatregelen waarmee het recht op informatie van de jeugdraad ten aanzien van het college van burgemeester en schepenen (…);
2° de wijze waarop de jeugdraad wordt ondersteund;
3° de wijze waarop het college van burgemeester en schepenen of het College van de Vlaamse Gemeenschapscommissie een gemotiveerd standpunt over de uitgebrachte adviezen inneemt;
4° maatregelen met betrekking tot de openbaarheid van de adviezen en de werkzaamheden van de jeugdraad.

Wat wil dit zeggen?

Het schrappen van deze paragraaf heeft weinig grote gevolgen. Vroeger werd aan de gemeenteraad opgelegd om een aantal zaken op voorhand af te spreken via een reglement. Het ging hier om een aantal vormelijke afspraken die sowieso nog relevant zijn om te maken. Maar nu ben je dus niet langer verplicht deze afspraken op te nemen in een huishoudelijk reglement of in statuten.