Lobbyen

Lobbyen

Wat is lobbyen? 

De uitdagingen voor toekomstig jeugdbeleid verdienen een (aan)gepaste aanpak, ongeacht of je werkt binnen de opmaak van een nieuw meerjarenplan of inspeelt op nieuwe noden die zich tussentijds aandienen. In beide gevallen is het belangrijk om het belang van jouw thema’s en voorstellen zo duidelijk te maken dat beleidsmakers er niet omheen kunnen. Verder hanteer je een uitgekiende strategie die dat belang ondersteunt. Op die manier verleen je ‘voorspraak’ voor iets dat jij in het belang van kinderen en jongeren belangrijk vindt.

Lobbyen draait in essentie om de unieke cocktail van inzicht, invloed en impact. 

• Inzicht: wanneer je je uitdaging sterk kan onderbouwen met gedegen kennis en expertise, sta je sterk in de onderhandeling over je pakket. 

• Invloed: het komt erop aan op verschillende plaatsen en bij verschillende mensen je invloed te laten gelden om een beslissing uit te lokken over een uitdaging. 

• Impact: wanneer je de impact van een mogelijke beslissing rond je uitdaging sterk in beeld kan brengen, maak je het makkelijker om een keuze voor jouw verhaal uit te lokken. 

Wanneer je zal lobbyen voor jouw uitdagingen komt het erop aan: 

• niet alleen problemen te benadrukken, maar ook oplossingen te bieden, en factoren, trends en kansen te identificeren die helpen om je uitdagingen om te zetten in concrete beleidsopties; 

• te wijzen op de positieve effecten die een keuze voor jouw verhaal kunnen betekenen voor de beleidsmaker die tijd en energie steekt in het meenemen van jouw uitdaging; 

• snel en efficiënt feiten, gegevens en achtergrondkennis te kunnen leveren om zo onderbouw en argumentatie te kunnen voorzien voor een keuze voor jouw uitdaging; 

• complexe en abstracte boodschappen over jouw verhaal te kunnen vertalen in duidelijke, begrijpelijke en authentieke verhalen; 

• beleidsmakers mee te nemen in jouw verhaal op basis van evenwichtige en overtuigende argumentatie, maar zonder een poging te doen om hem of haar te manipuleren of te overhalen een beslissing te nemen die niet de hunne is; 

• actief in te zetten op een netwerk van potentiële ‘supporters’, mensen met een sterke opinie in het debat en ‘partners in crime’. 

Maar hoe pak je dat dan aan? Hieronder vind je verschillende stappen die jou leiden naar het maken van een lobbyplan.  

Stap voor stap naar een sterk lobbyplan.  

1. Verzamel en analyseer data 

Een eerste stap is het verzamelen van data en op onderzoek en verzamel je data. Zo weet je wat er leeft, waar noden zijn en waar verandering gewenst is. Probeer echt aandacht te hebben voor elke soort informatie, grote of kleine zaken, in jouw lobbyplan kan je er vast en zeker mee aan de slag gaan.  

2. Van onderzoek naar uitdaging

Nu je een heleboel data hebt is het de bedoeling om structuur te krijgen in die data.

Vat de onderzoeksresultaten samen 

Je hebt mogelijks een heleboel aan vaststellingen verzameld. Het eerste werk is om deze samen te vatten. Probeer daarom alle resultaten eerst in éénzelfde structuur te verzamelen. Dit kan digitaal (denk bijv. aan een OneNote of Padlet)  maar ook via steekkaartjes waarop je de vaststelling en de context en bron ervan bundelt. 

Definieer het kernprobleem

Nu al jouw bevindingen aanwezig zijn, gaan we op zoek naar het kernprobleem. Niet alle bevindingen gaan over éénzelfde kernprobleem. Daarom sorteren we alle bevindingen eerst en vooral per thema (bijv. veiligheidsbeleving of speelruimte).

Daarna leg je bevindingen samen op basis van die thema's. Je hebt nu een beschrijving van verschillende zaken, ga op zoek naar het onderliggende kernprobleem. Omschrijf dit ook als een probleem, hou je dus bij feiten en geef nog geen oplossingen.  

Formuleer de uitdaging: "Hoe kunnen we ...?"

Nu we de kernproblemen hebben vertalen we deze in uitdagingen.  
We gebruiken hiervoor het format “Hoe kunnen we...?” waarna we de uitdaging formuleren.  

Daar hebben we enkele goede redenen voor.  

• “Hoe” focust op het feit dat we op zoek gaan naar oplossingswijzen. In de “Hoe kunnen we”-vraag zelf zit dus nog geen oplossing vervat.  
• “Kunnen” houdt elke optie open, stimuleert vrij denken  
• “We” zorgt ervoor dat meer mensen zich eigenaar voelen over de uitdaging, de start van draagvlak!  

Probeer de uitdaging zo concreet mogelijk te formuleren. In de brainstorm over oplossingen op de vraag “Hoe kunnen we kinderen en jongeren zich beter doen voelen in de stad?” zijn veel te veel antwoorden mogelijk waardoor je geen focus zal krijgen.  

Het kan ook helpen om nog enkele elementen toe te voegen aan de vraag, zoals: 

• De doelgroep (voor ...) 
• De doelstelling / behoefte (zodat...) 

Als alles goed gaat heb je nu enkele uitdagingen geformuleerd. Echter zal het niet haalbaar zijn om rond al deze uitdagingen aan de slag te gaan. Daarom moet je prioriteren.

3. Bepaal je focus en kies prioriteiten

Je hebt nu heel wat uitdagingen verzamelt, maar het zal niet mogelijk zijn om met alle acties direct aan de slag te gaan. Daarom moet je keuzes maken. En kiezen is in dit geval zeker wel winnen. Je creëert voor jezelf meer tijd om met voldoende diepgang in één of enkele goed gekozen uitdaging(en) te duiken.  

In dit artikel achter ledenlogin vind je meer informatie terug. 

4. Breng de spelers rondom de uitdaging in kaart

Waarom ga je lobbyen? Uiteraard wil je iets veranderen. Je wil je impact op het beleid vergroten. En beleid, dat wordt gemaakt door mensen. Mensen van vlees en bloed met een eigen persoonlijkheid, een eigen geschiedenis en een unieke bril om naar de wereld te kijken. Als je het beleid wil beïnvloeden, moet je de overtuigingen en het gedrag van de juiste mensen veranderen. Welke mensen zijn dat dan? Daar gaan we in dit artikel (achter ledenlogin) dieper op in. 

5. Definieer wie wat en wanneer gaat uitvoeren: stel een actieplan op

Focus op jouw doel

Lobbyen dat doe je met een doel. In vorige stappen selecteerde je een uitdaging.  Over het algemeen gaat lobbyen over draagvlak creëren. Draagvlak waardoor de ander jouw uitdaging gaat erkennen of zelfs verder, draagvlak waardoor de ander bereid is om in een oplossing te voorzien of samen daarnaar op zoek te gaan.  

Probeer dat hoofddoel alvast even concreet voor jezelf te omschrijven. Dit kan bijvoorbeeld zijn: 

Hoofddoel: “Draagvlak creëren bij schepenen, collega’s en middenveldspelers voor het feit dat er te weinig rekening wordt gehouden met het perspectief van kinderen en jongeren bij de opstart van nieuwe ruimtelijke projecten.” 

Vervolgens proberen we die uitdaging concreter te krijgen in deeldoelen. Waar je hoofddoel de hele doelstelling omschrijft en dus iets vager is, is het de bedoeling om met deze doelen concreet aan de slag te gaan. (TIP: formuleer je deeldoelstellingen SMART).   

Deeldoelen:  

• Schepenen zijn overtuigd van het belang van participatie wanneer zij het meerjarenplan opmaken.  

• Collega’s van de dienst ruimtelijke ordening zijn overtuigd van het belang van participatie in het voorjaar 2025. 

• Middenveldspelers erkennen hun rol in het doorgeven van signalen in september 2024. 

Hoe pak ik dat aan? 

Kijk nu naar jouw doelstellingen en proberen concrete acties te formuleren die jou naar het behalen van dat doel kunnen leiden.  

In se gaat draagvlak creëren telkens over het overbrengen van een boodschap. Dat kan op verschillende manieren.  

Spreek het uit. 

Hiermee bedoelen we alle vormen van mondelinge communicatie. Dat kan zowel in een éénzijdige vorm zoals een pitch of een presentatie. Maar denk ook bijvoorbeeld aan gesprekken, nodig jezelf uit of ontmoet iemand aan het koffieapparaat. Richt een werkgroep of vergadering op en vooral, spreek het uit!  

Geef het mee.  

Soms kan je een boodschap ook schriftelijk meegeven. Denk aan het schrijven van een mail, het opmaken van een memorandum of een inspiratienota. Maar ook het verslag van een onderzoek, een campagne, een poster aan de muur of een post op social media. Allemaal voorbeelden van schriftelijke communicatie.  

Toon het aan. 

En tot slot hoef je het niet altijd direct te communiceren. Soms kan je iets aantonen zonder dat letterlijk uit te spreken. Door bijvoorbeeld een plaatsbezoek, een getuigenis of iets niet langer te doen (als dit natuurlijk wenselijk en mogelijk is). 

Wie is er geschikt om welk actie uit te voeren?  

Nu je heel wat acties hebt, grijp je nog even terug naar de netwerkanalyse die je uitvoerde. Je hoeft namelijk niet alles zelf te doen. Zijn er mensen die jouw medestanders zijn en die een bepaalde boodschap beter kunnen brengen? Schakel hen dan zeker in. 

Waar en wanneer kan je best een actie uitvoeren?  

Nu je weet wat je wil doen en wie dat zal doen is het tijd om te puzzelen. Denk na over bestaande overlegmomenten waarop je kan aanhaken, belangrijke mijlpalen en bepaal de volgorde van de doelstellingen.  

Dat doe je in 1,2,3:  

1. Zet bestaande momenten op een tijdslijn.  

2. Breng belangrijke mijlpalen en deadlines voor deeldoelstellingen in kaart (de T van SMART: tijdsgebonden).  

3. Plaats acties op de tijdslijn. Dat kan je doen door te vertrekken vanaf de deadline en zo retroactief het geschikte moment te zoeken.  

Het actieplan ligt er!  

Nu kan de uitvoering beginnen.

6. Voer het actieplan uit

Eénmaal je plan uitgewerkt, start je met de uitvoering van je plannen. Hou steeds in gedachten: focus op wat belangrijk is. 

7. Monitor en evalueer

Tijdens het uitvoeren van het actieplan, is het noodzakelijk om op te volgen wat er gebeurt. Je koppelt je acties terug op je plan en stelt jezelf de volgende vragen: zijn we aan het doen wat we afgesproken hebben? Is wat we doen in lijn met de doelstellingen? En: leiden onze acties finaal tot het op de beleidstafel krijgen van onze oplossing(en)? 

Een plan zonder bijsturen, bestaat dat? 

Het uitzetten van een plan in een duidelijke tijdslijn helpt overzicht te krijgen. Weet dat plannen nooit rechtlijnig is en dat je die voortdurend zal moeten bijsturen. Iedere stap vooruit leidt mogelijks tot een halve achteruit, maar die helpt altijd om weer op het juiste spoor te geraken.

Een sterk plan geeft focus

Doorheen het hele traject staan steeds de drie essentiële pijlers van lobbywerk centraal: een sterk plan, je netwerk en aangepaste communicatie.

Eerst en vooral ligt de focus op het ontwikkelen van een sterk plan. Het geheim van goed lobbywerk zit hem immers in een gerichte inspanning rond een op voorhand duidelijk vastgelegde ambitie. Dit plan bepaalt de focus van het lobbywerk. Eens dit scherp en duidelijk is, begint een strategisch proces waarin verschillende stapjes elk op zich aandacht verdienen. Vanuit een stevige omgevingsanalyse met de meest relevante omgevings(f)actoren, data en personen kan je straks duidelijk bepalen of je finale doelstelling kan worden gerealiseerd.

Deze oefening staat of valt met de open blik om ruim data, die op het eerste zicht niet of minder relevant lijken, toch te verzamelen. Dit levert vaak materiaal op dat later in het proces van pas komt om met autoriteit je zaak te gaan bepleiten of zorgt op zijn minst voor een ruimere blik en nieuwe invalshoeken. Het levert kennis en inzicht op in de onderbouw van je verhaal en geeft de verdere stappen in het proces inhoud. Het is in deze fase eveneens belangrijk om de denkoefening te starten welke impact je wenst te hebben met je acties.

Juiste mindset als rode draad

Tot slot is het belangrijk om in heel deze fase de juiste mindset te ontwikkelen om aan degelijk lobbywerk te doen. Het geloof en de overtuiging dat datgene waarvoor je gaat, juist en zinvol is, zorgt voor drive en passie. Het verhoogt bovendien de geloofwaardigheid van de zaak, maar ook van jou als professional en die is hard nodig om mensen te overtuigen mee te strijden voor jouw zaak. Geloofwaardigheid gekoppeld aan de nodige kritische reflectie en de wil om regelmatig bij te sturen zorgt voor een sterk verhaal.