Noodopvang Paasvakantie

Regierol van lokale besturen

Deze pagina werd voor het laatst geüpdatet op vrijdag 27/03/2020 om 11u31.

De lokale besturen wordt gevraagd de regierol op te nemen in de organisatie van noodopvang voor kinderen tussen 3 en 14 jaar tijdens de paasvakantie. Dit gebeurt in nauwe samenwerking met de scholen, opvanginitiatieven en andere partners uit de vrijetijdssectoren. In de paasvakantie moet concrete opvang voorzien worden voor (1) kinderen van ouders met een cruciaal beroep, (2) sociaal of medisch kwetsbare kinderen en (3) kinderen met een moeilijke thuissituatie. 

VVSG, Bataljong en VDS maakten een handig draaiboek voor lokale besturen met een concreet stappenplan. Een échte 'must read'! Daarnaast vind je op de website van VVSG een overzicht van alle actuele informatie over kinderopvang in het kader van de coronamaatregelen. Deze beslissingsboom kan je helpen om opvangvragen te beantwoorden en de juiste beslissingen te nemen.

Ben jij een ambtenaar die de organisatie van de noodopvang mee coördineert? Meld je dan aan bij deze Facebookgroep om uit te wisselen met andere organisatoren.

Ter inspiratie bundelen we op deze pagina enkele good practices en plannen van aanpak hoe Vlaamse steden en gemeenten met de maatregelen aan de slag gaan.

De aanpak van Antwerpen

Antwerpen heeft 527.763 inwoners en 789 vestigingsplaatsen onderwijs.

Als projectleider van de stedelijke jeugddienst Antwerpen coördineert Sabine Lefever de noodopvang voor kinderen tijdens de paasvakantie. Om de opvangnood in kaart te brengen organiseert de stad via de scholen een bevraging aan alle ouders.

• Het bericht aan de scholen lees je via deze link.
• De brief aan de ouders wordt voor de gelegenheid verspreid in het Nederlands, Frans en Engels.
• Met dit Google Formulier kunnen ouders werkzaam in cruciale sectoren hun opvangnood aangeven, zowel voor dagopvang als avond- en weekendopvang.

Op basis van de cijfers uit deze bevraging wordt een plan van aanpak uitgewerkt met behoud van de huidige contactbubbels. Kinderen blijven dus in dezelfde contactbubbels als nu op de scholen. Mogelijke nieuwe opvangvragen worden ingelost met nieuwe en extra contactbubbels.

Aan scholen wordt gevraagd om hun locatie open te houden voor dagopvang en met eigen personeel. Er blijkt veel bereidheid te zijn om eigen leerlingen op te vangen. Collega's van de stad (jeugd, sport, cultuur, bibliotheken en kinderopvang - die nu thuis maar oproepbaar zijn) zullen mee ingezet worden indien nodig.

Met de vragenlijst wil de stad ook individuele vragen capteren, bijvoorbeeld van personeelsleden uit de zorg of veiligheid die nood hebben aan avond- en weekendopvang voor hun kinderen. Naast de inzet van de stedelijke medewerkers, ziet de stad nog twee pisten voor noodopvang op maat: via Antwerpen Helpt en via een oproep bij de jongeren van het speelplein die (mits screening en strikte maatregelen) één-op-éénopvang gaan doen bij mensen thuis.

De aanpak van Brugge

Brugge heeft 118.536 inwoners en 279 vestigingsplaatsen onderwijs.

Vanaf dinsdag 24 maart worden scholen bevraagd om de noden in kaart te brengen op basis van de volgende vragen:

• Per schoollocatie (graag naam school + adres) ontvangen wij graag het exacte aantal leerlingen dat op donderdag, vrijdag, maandag en vandaag werden opgevangen
• Indien u zicht hebt op hoeveel kinderen er nood hebben aan noodopvang in de paasvakantie, graag ook meedelen. Indien u hier geen zicht op hebt, mogen wij u vragen om dit na te gaan bij de ouders op welke dagen ze nood hebben aan opvang en dit voor ons bij te houden?
• Bent u bereid om op dezelfde locatie(s) de opvang verder te zetten voor de eigen leerlingen tijdens de paasvakantie?
• Welke ondersteuning hebt u (eventueel) nodig om de opvang op die locaties verder te zetten?
• Hoeveel kwetsbare gezinnen op jullie school hebben een extra laptop/tablet nodig?
• Zijn er leerlingen die daarnaast ook een gratis internetcode moeten ontvangen om het gebruik van educatieve platformen zoals bv. Smartschool mogelijk te maken? Zo ja, om hoeveel codes zou dit gaan?
• Welke vragen hebt u nog voor ons?

Jochen Snick, beleidsmedewerker kind- en jeugdvriendelijke stad, coördineert het geheel samen met de beleidsmedewerker voor flankerend onderwijs. Hij bundelt alle informatie en een voorstel van aanpak in een draaiboek (onder voorbehoud van goedkeuring).

Waar de scholen en buitenschoolse kinderopvang de behoeften niet kunnen inlossen, springen het stadspersoneel en vrijwillige animatoren bij. Het voorstel is om dagopvang (in navolging van de opvang via de scholen én omdat het gaat over kinderen van ouders uit cruciale beroepen of kwetsbare gezinnen) gratis te houden. De voor- en naschoolse opvang zal - zoals gebruikelijk - betalend zijn.

Voor kwetsbare kinderen en jongeren wordt via het lokaal sociaal beleid tegemoet gekomen aan de nood aan computers, laptops en internetcodes.  

Indien blijkt dat er opvangnood is voor jongeren uit het 1e en 2e middelbaar, kan de tienerwerking (die normaal enkel loopt in de zomervakantie) snel geïnstalleerd worden.

Tot slot delen we nog de gebruiksovereenkomst van de stad Brugge - geïnspireerd door Kortrijk - voor lokale besturen die schoolgebouwen overnemen voor de organisatie van noodopvang.

De aanpak van Kortrijk

Kortrijk heeft 77.076 inwoners en 195 vestigingsplaatsen onderwijs.

In Kortijk nemen Katrien Verlinden, beleidsmedewerker kinderopvang en haar collega's flankerend onderwijsbeleid de regie in handen.

Een online formulier wordt per school verspreid om kinderen in te schrijven voor de noodopvang tijdens de paasvakantie. Deze noodopvang is er natuurlijk enkel voor cruciale sectoren en kwetsbare gezinnen. In eerste instantie wordt onderzocht welke noden de reguliere en erkende IBO's kunnen opvangen (in scholen en eigen gebouwen) en welke scholen vrijwillig de opvang willen doorzetten. Waar de opvang niet door leerkrachten kan gebeuren, worden andere begeleiders gezocht bij het stadspersoneel van de diensten jeugd en sport. Het basisprincipe is om huidige contactbubbels te behouden en voor elke school dezelfde groepjes aan te houden.

Een online contactpersoon blijft bereikbaar om extra noden te detecteren en individuele vragen zo veel mogelijk in te lossen. Een groepje van begeleiders blijft stand-by om eventuele nieuwe groepjes kinderen op te vangen.

Net zoals in Brugge ligt de vraag over de kostprijs nog op tafel. In het verlengde van de scholen willen de diensten de dagopvang gratis aanbieden, maar als Vlaanderen geen compensatie voorziet voor de oudertoelage - dit is nog niet geheel duidelijk - zal de stad financieel moeten tussenkomen.

De aanpak van Wortegem-Petegem 

Wortegem-Petegem heeft 6.395 inwoners en 4 vestigingsplaatsen onderwijs.

Aangezien de meeste mensen thuiswerken, hebben jeugdconsulente Silke Van der Schaeghe, de algemeen directeur, noodplanningsambtenaar en dienst welzijn een team opgericht binnen Microsoft Teams. Binnen dit team bespreken ze (nieuw binnengekomen) richtlijnen en de praktische organisatie van de noodopvang. Via mail houden ze contact met de directies van de scholen en de verantwoordelijke van de buitenschoolse kinderopvang.

De buitenschoolse kinderopvang zal haar werking verderzetten in de paasvakantie in haar eigen gebouwen, voorlopig is er voldoende personeel voor het aantal kinderen dat zal deelnemen aan de opvang. Aangezien er een opvanglocatie is aan elke basisschool blijven de kinderen binnen hun eigen bubbel. De locaties worden, zoals nu ook al gebeurt, regelmatig grondig gereinigd en ontsmet. Er zijn al enkele (hoofd)animatoren die interesse hebben om indien nodig bij te springen als vrijwilliger.

Bij de scholen informeren ze momenteel of zij weet hebben van kwetsbare gezinnen die een plekje in de opvang kunnen gebruiken. Dezelfde vraag wordt ook gesteld aan het OCMW.

Samen met de dienst welzijn bekijkt Silke hoe ze de kinderen die thuis zitten in de paasvakantie kunnen inspireren met spel en uitdagingen en kunnen stimuleren om thuis te blijven.

De aanpak van De Haan

De Haan heeft 12.703 inwoners en 16 vestigingsplaatsen onderwijs.

Tom Museeuw en zijn collega's van de jeugddienst nemen de regie in handen. Vorige week zag de jeugddienst de bui al hangen en startte meteen met de opmaak van plan C, worst case scenario. Het hele plan hebben ze vorige week donderdag in elkaar gestoken. 

Ze hebben binnenskamers alles georganiseerd zonder dat scholen of andere medewerkers er iets van wisten. Alleen de schepen en burgemeester waren op de hoogte. Tot gisteren, woensdag 25 maart. Juist gepast, want gisteren kwam het officiële bericht van de Vlaamse Overheid. Onmiddellijk hebben ze de scholen verwittigd dat het plan klaar ligt. De noodopvang zal gebeuren met personeel van de gemeente, animatoren van de speelpleinwerking en buitenschoolse opvang die in de scholen doorgaat. 

De ouders worden momenteel via brief (digitaal via de scholen en per post) geïnformeerd dat de scholen open blijven. Het is een heel duidelijke brief, met formulier voor inschrijving - inschrijven is verplicht - waarin ouders moeten aangeven wanneer ze opvang nodig hebben voor hun kinderen. Kinderen die woonachtig zijn in een andere gemeente moeten niet naar de IBO in eigen gemeente om de contactbubbel te behouden. De jeugddienst zal volgende week de bezetting bepalen. 

Kwetsbare gezinnen: iedereen krijgt sowieso de brief. Het bestuur verwacht verantwoordelijkheid van directies van de scholen. Zij kennen hun leerlingen het beste.

In eerste instantie worden telkens twee professionelen voorzien die noodopvang zullen doen. Het is géén speelpleinwerking.

De Haan had al speelpleinwerking gepland in de paasvakantie en vijf animatoren voorzien. In De Haan zijn er vijf lagere scholen. Ze rekenden in hun plan dus op één animator per school, maar hebben dit niet meteen gezegd aan de animatoren; dit is immers iets heel anders dan met je maten op 't speelplein staan. Vrijwilligers werden nu gezegd dat ze mogelijks kunnen opgeroepen worden indien leerkrachten uitvallen, tegen vrijwilligersvergoeding. Zo kan De Haan uit die poule nog mensen laten aanrukken. 

Impact days - site vanuit de jeugddienst: hulpbehoevenden en helpende handen met elkaar in contact brengen. 

De aanpak van Duffel

Duffel heeft 17.661 inwoners en 20 vestigingsplaatsen onderwijs.

Annelies Frans, coördinator vrije tijd in Duffel, zit in de coronacrisiscel van de gemeente en heeft dus enig mandaat (niet onbelangrijk) om de noodopvang mee te regisseren. Duffel heeft een plan in 3 fases.

• Fase A is de 7 basisscholen en 2 secundaire scholen responsabiliseren om de noodopvang verder te zetten op school, in functie van de bestaande contactbubbels tussen kinderen en begeleiding. Om dat verhaal kracht bij te zetten is de schepen langs elke school geweest en voert de algemene directeur zelf rechtstreekse telefonische communicatie met de scholen. Het ziet er naar uit dat de meeste scholen meestappen. De assertieve aanpak van de gemeente werkt. Scholen zetten in op vrijwilligheid onder leerkrachten om de opvang mee te dragen.
• Fase B is de opvang organiseren via het BKO. Dan worden groepen en gezinnen terug meer gemengd, dus dit gebeurt enkel wanneer scholen weigeren. BKO kan op school wel bijspringen in voor- en naschoolse uren.
• Fase C is de ondersteuning door speelpleinanimatoren en sportpartners, wanneer de bovenstaande capaciteit zou ontbreken (bv. door zieke begeleiding), of wanneer er onvoldoende kans is effectief speels aanbod te voorzien.

Leerkrachten, kinderbegeleiders of animatoren… men dwingt niemand opvang te doen die dat niet ziet zitten, en geeft de voorkeur aan jonge begeleiders.

Om hoge spanning in gezinnen te vermijden, lokt men ook kwetsbare kinderen naar de opvang. Die gezinnen brengt het Duffels ‘netwerk kinderarmoede’ in kaart waar ook de scholen in zitten. De jeugdopbouwwerker neemt contact met de ouders van kleine kinderen of rechtstreeks met de tieners. Vooral tieners uit BSO gaan niet in Duffel zelf naar school. Er is een lijst opgemaakt van verbindingsfiguren die de info mee kunnen verspreiden, o.a. naar anderstaligen. Dat gaat van de vrouw in de Roemeense supermarkt tot de Pakistaanse uitbater van de nachtwinkel. Er worden ook brieven gepost.

Ten slotte wordt ook de hulptelefoon actief gepromoot als contactpunt wanneer er problemen zijn met opvang of spanningen in het gezin.

Nog vragen over kinderopvang en noodopvang in de paasvakantie? 

Lees onze Q&A: Wat met kinderopvang en noodopvang in de paasvakantie? Wat kan jeugd nog doen?