Ja, er is ook vrije tijd buiten de vrijetijdsorganisatie

Stimuleer wat mag

Skaten op het skatepark, een balletje trappen in het park met iemand anders, naar de speeltuin… Communiceer naar kinderen en jongeren, maar ook breder naar alle inwoners, wat er wel nog mag. Verleg hierbij de focus naar wat wel mag, in plaats van wat niet mag.

Regelmatig komen er klachten binnen over jongeren in de publieke ruimte, die eigenlijk de regels volgen. Laat jongeren weten en voelen wat er mag, waar ze recht op hebben.

In de praktijk

• In Kortrijk worden de ravotspots extra in de kijker geplaatst. Daarnaast komt er een stedelijke campagne rond bewegen (met oa. foto's van skaters). Hiermee wil de stad de boodschap geven (aan kinderen en jongeren, maar ook ruimer aan alle inwoners): het is oké om buiten te spelen en elkaar te ontmoeten. Dit is geen overlast. Het valt zelfs aan te raden in functie van de fysieke en mentale gezondheid.
• Aarschot zal de campagne 'AARSCHOT RAVOT' organiseren, om buiten spelen te stimuleren. Onder deze vlag zullen, afhankelijk van de coronamaatregelen, activiteiten georganiseerd/gestimuleerd worden (denk ook aan speelstraten, zomerspeeltuin en Zomertour in de deelgemeenten). Op die manier wil de stad kleinschalige ontmoetingskansen creëren op een coronaproof manier. De campagne zal lopen van maart tot juni. Alles wordt kort op de bal aangepakt, inspelend op de maatregelen.

Meer ruimte om elkaar te ontmoeten

Kleine ingrepen in de publieke ruimte kunnen al een verschil maken: speelpleintjes 's avonds verlichten, extra bankjes of houten zitblokken op voldoende afstand, terreinen openstellen die vrijstaan...

Focus hierbij op buitenruimte, indien mogelijk overdekt. Dit kun je als lokaal bestuur mee faciliteren.

In de praktijk

• In Herent ging men in op de vraag van jongeren om een pop-up aanbod realiseren. Ze zorgden voor een pop-up skatepark aan de blokspot onder de titel #Frontside3020.
• Ook in Oostkamp is er vraag naar ontmoetingsplekken en speelimpulsen vanuit jongeren. De gemeente zet hierop in via de aankoop van banken, spelmateriaal en inrichting van pleintjes.
• Stabroek plant in april boksballen te plaatsen op 3 locaties in de gemeente. Jongeren kunnen er hun frustraties kwijt kunnen door te slaan op de boksbal of te schrijven op de houten constructie. Er zullen ook stickers en info van awel en het JAC opgehangen worden, zodat deze organisaties bekend worden bij de jongeren.

Blijven spelen, blijven bewegen

Heel wat lokale besturen stimuleren spel en beweging in de coronaperiode. Ook bij kinderen en jongeren. 

• Dit kan door activiteiten te organiseren die je 'in eigen bubbel' kan uitvoeren, soms inspelend op de digitale leefwereld, maar toch in open lucht. 
• Sommige lokale besturen investeren ook in pakketten die ze verspreiden onder kinderen en jongeren. Denk aan:
  • Spelmateriaal
  • Knutselmateriaal
  • Doe-boekje
  • Goodie bag voor blokkende studenten
  • ...
• Uitlenen van buitenspeelmateriaal.

In de praktijk

• In Merelbeke kunnen inwoners een uur beweging inruilen voor punten op hun UiT-pas.
• De spelotheek in Kontich is normaal enkel toegankelijk voor verenigingen en scholen. Die wordt nu opengesteld voor andere burgers.
• Lochristi organiseert een Viking-kubb-toernooi verspreid over 16 buurtpleinen. Duo's kunnen zich registreren en worden dan gekoppeld aan een ander duo waartegen ze een potje Viking Kubb spelen op hun pleintje. Momenteel waren er al 42 gegadigden. 
• Diksmuide ontwikkelt spelfiches voor op de speelpleinen (oa. een cluedo). Daarnaast ontwikkelden ze ook een QR-jeugdroute om jongeren te laten bewegen en de gemeente te leren kennen.
• Gemeente Hooglede organiseert een valentijnsrebus en zoektocht voor kinderen tot 12 jaar.
• In Ieper pimpen ze het zwembad in de krokusvakantie voor 12 tot 18 jarigen. Dit onder de titel Ceci n'est pas une Poolparty. Jongeren kunnen er baantjes komen trekken met een ferme lichtinstallatie en DJ.
• Stad Kortrijk zorgde voor een instaroute. 
• In Oostende kun je een heuse TikTok-wandeling maken, onder de noemer #TikTokOostende.
• In Herent ondernemen ze verschillende acties
  • Werden in december 2020 vier boodschappenmuren onder de hashtag #tkomtgoed geplaatst. Die werden door een lokale creatieveling vorm gegeven en op de achterzijde steeds aangevuld met een vraag of bedenking.... iets om jongeren buiten te laten komen, bvb. samen op wandel naar zo'n muur, om de boodschap aan te vullen met hun eigen hersenspinsels. Jongeren reageerden positief op het feit dat deze actie speciaal voor hen werd opgezet.
  • Eind 2020 werden zes verschillende themakoffers met spelmateriaal voor kinderen ontwikkeld. De themakoffers werden in de kerstvakantie voorgesteld met spelnamiddagen in kansarmere buurten. Het project werd uitgewerkt door de jeugddienst en is nu overgedragen aan onze sociale dienst. De themakoffers kunnen gratis worden ontleend door cliënten van het sociaal huis om een week spelplezier in huis te halen.
• In Izegem bundelen de jeugdverenigingen de krachten om een aanbod te voorzien voor 12-18 jarigen. Iedere jeugdvereniging neemt 1 activiteit voor zijn rekening, die zowel gericht is aan georganiseerde groepen als niet-georganiseerde jeugd. Het gaat bvb. om fotozoektochten, een cluedospel... De activiteiten worden bekendgemaakt via de Facebookpagina van de jeugddienst en de kanalen van de jeugdverenigingen. 
• In Hamont-Achel kunnen gezinnen tijdens de jeugdboekenmaand (1 - 31 maart) in eigen bubbel een leuke zoektocht doen in de natuur. Dit op het natuurbelevingspad. Daarnaast kunnen kinderen op zoek naar gouden kompassen (individueel of met hun gezin). Dit via zoektochten, creatieve talentenjachten en hersenbrekers. Hiermee kunnen ze een zomerkamp of inschrijvingsgeld van een Hamont-Acheltse club winnen. De gouden kompassen worden uitgereikt op de buitenspeeldag.
• Stabroek stippelde een verhalentocht uit van 4 kilometer door Hoevenen. Over de volledige afstand van deze sprookjeswandeling zijn er 9 panelen opgehangen met daarop een stukje van een verhaal en elk paneel werd geïllustreerd door Studio Mus.

Ook buiten de examenperiode studeren

Veel scholieren en studenten volgen les en studeren van thuis uit of vanuit hun kot. Tal van lokale besturen richtten een stille studeerruimte in tijdens de blokperiode december en januari. Verschillende lokale besturen verlengen de stille studeerruimtes op vraag van de jongeren. 

Een stille studeerruimte zorgt voor structuur en regelmaat voor jongeren. Bovendien zorgt het ervoor dat ze in een virusveilige omgeving ook leeftijdsgenoten kunnen ontmoeten. 

De omzendbrief en aanbevelingen voor silent places kent geen einddatum en kan dus door lokale besturen verder gezet worden. Dit als zowel de letter (= de concrete maatregelen) als de geest (= het gaat om studeerruimtes waar het stil is) nageleefd worden. 

Deze aanbeveling overstijgt uiteraard de vrije tijd van jongeren. Het gaat om hun welbevinden en onderwijs. Maar ook om hun dagindeling en hoe ze die goed kunnen invullen. Ga zeker met jongeren in overleg over hoe de stille studeerruimtes verder ingevuld kunnen worden.

In de praktijk

• In Beveren kunnen studenten studeren of online les volgen in de bibliotheek. 
• In Haacht worden enkele plekjes in het gemeentehuis ter beschikking gesteld als aanvulling van de studeerplekken van de lokale bibliotheek.
• Knokke-Heist voorziet ook stille studeerplekken in de jeugdclub en volgt hierbij het draaiboek van stille studeerplaatsen.
• In Hamont-Achel zijn in het oude Urselinenklooster 3 ruimtes ingericht als stille ruimte voor studenten. Via een badgesysteem (registratie) kunnen zij in stilte studeren. Dit het hele jaar door.
• Ook Kalmthout en Berlaar verlengen stille studeerruimtes buiten de examenperiode.

Begin februari stond in de krant te lezen dat bijna de helft van de 200.000 coronaboetes aan jongeren is uitgeschreven. De maatregelen treffen vaak de jongeren het hardst. Jongeren komen gemiddeld vaker dan volwassenen in situaties waar een coronamaatregel snel overtreden is (bvb: voor en na school, openbaar vervoer...). Volwassenen die de regels overtreden, zullen dit sneller op privé-eigendom doen, waar minder snel boetes voor uitgereikt zullen worden.

Onze oproep aan lokale besturen: wees mild in de handhaving, zeker naar jongeren. Uiteraard moeten regels gevolgd en gehandhaafd worden, maar vertrek hierbij vanuit de concrete context en situatie en het perspectief van jongeren. Een compliment voor hun inspanning, en dan een duidelijke aanbeveling voor hoe het toch nog beter kan, werkt motiverender dan meteen een boete.

Verhalen waarbij jongeren in de gietende regen na school in een bushokje met meer dan 4 personen staan te wachten op de bus, en daarbij onverbiddelijk en zonder verhaal allemaal op een boete kregen, zijn niet oké. Kwamen we niet allemaal al eens in een situatie waarin we onbedoeld de soms heel strikte regels hebben overtreden?

Dergelijke situaties zorgen ervoor dat kinderen en jongeren zich thuis opsluiten en letterlijk niet meer buitenkomen. Stem daarom af met de lokale veiligheidscel en politie rond handhaving van coronamaatregelen in de publieke ruimte. Breng hierbij het perspectief van jongeren binnen.