Stap 3: Visie? Ook in crisistijden!

Stap 3: Visie? Ook in crisistijden!

De derde stap in het stappenplan is het ontwikkelen of oog hebben voor een visie. Ook in een crisissituatie? Jawel, dan zeker! Het ontwikkelen van een visie heeft enkele voordelen. Het kan je richting geven en bepaalt mee de prioriteiten die je wenst na te streven. Probeer daarnaast ook een gedragen visie te ontwikkelen, in overeenstemming met jouw lokale context en in afstemming met partners die mee zorgen voor vrijetijdskansen. Op die manier zorg je ook voor voldoende draagvlak onder de partners. Tot slot biedt een visie jou ook taal aan om over in gesprek te gaan met andere collega’s.

Help, visie?

Wat deed je al?

Misschien kan je niet direct de visie van jouw gemeente verwoorden, maar je bent sowieso wel al een tijdje bezig met het uitvoeren van die visie. Bekijk daarom ook even hoe je jouw taken opnam voor deze crisis. Waar lag de klemtoon op? Welke maatregelen werden genomen? Welke zaken werden prioritair uitgevoerd?

Lees ook nog eens de meerjarenplanning door. Hierin worden de concrete doelstellingen opgenomen die jouw gemeente gedurende de huidige beleidsperiode nastreeft. Ze laten je niet enkel zien wat belangrijk werd bevonden om uit te voeren op vlak van vrije tijd, maar spreken bijvoorbeeld ook over de rol van onderwijs, welzijn, mobiliteit,… voor kinderen en jongeren?

Probeer nu alvast eens te omschrijven binnen welk kader jij aan de slag gaat. Op basis van wat er leeft bij anderen kan je dit kader verder bijsturen en uitbreiden!

Voel wat er leeft bij anderen!

Om tot een gedragen visie te komen, leg je best ook eens jouw oor te luisteren bij enkele andere actoren. Denk bijvoorbeeld in de eerste plaats aan jouw dichte kring, jouw collega’s en coördinator, andere gemeentediensten of de schepen.

Maar ga ook daarbuiten! Met welke partners werk je veel samen? Met welke partners zou je in deze situatie kunnen samenwerken (check zeker nog eens stap 1!). Ga ook met hen in gesprek!

Bedenk voor je in gesprek gaat eventueel al enkele vragen, die kunnen jou een houvast bieden tijdens het gesprek en zorgen ervoor dat je zeker alle informatie die je wil te weten komen krijgt.

Formuleer een visie

Tijd nu om jouw initieel kader bij te sturen en uit te breiden op basis van de input die je kreeg. Zo bouw je jouw visie verder uit. Een visie kan omschreven worden als een omschrijving van het doel dat je wil bereiken. Het hoeft daarom nog niet de concrete weg hier naartoe te beschrijven, maar geeft wel aan welke idealen je nastreeft, welke kwaliteiten daarvoor ingezet worden en naar welk realistisch toekomstbeeld jullie streven.

Probeer bijvoorbeeld eens een antwoord te formuleren op deze vragen:

• Hoe ga je om met de doelgroep? Wanneer kies je ervoor om de doelgroep apart te bereiken en wanneer kies je voor inclusie? Wat is jouw streefdoel?
• Welke plaats krijgt het aanbod dat eerder al werd georganiseerd?
• Welke waarden zijn belangrijk in het vrijetijdsaanbod?
  • Bijv. inclusief, voor alle kinderen in de gemeente, laagdrempelig, kwalitatief, met oog op leerkansen
• Waartoe moeten vrijetijdskansen leiden? Met welk doel wil je die aanbieden?
• Welke rol vervult de stad in het vrijetijdsverhaal? Welke rollen nemen zij op?

De visie ligt klaar!

Visie? Check! En nu? Tijd om de visie te implementeren. Dat betekent dat je van een visie concrete doelstellingen gaat maken. Misschien ken je het gebruik van strategische en operationele doelstellingen al? Geen nood indien niet, we frissen het nog even op!

Een strategische doelstelling is de eerste directe vertaling van jouw visie. Je beschrijft hiermee de effecten die je wenst te bereiken op lange termijn. Zoals bijvoorbeeld “In de gemeente X kunnen kinderen en jongeren elkaar toegankelijk ontmoeten in hun vrije tijd.” Als je jouw strategische doelstelling hebt geformuleerd kan je evalueren of deze voldoen aan de AMORE-criteria.

• Ambitieus: Is de doelstelling ambitieus en legt ze de kern van de visie bloot?
• Motiverend: Spreekt de doelstelling aan? Geeft ze motivatie en energie?
• Inspirerend: een inspirerende doelstelling toont de zinvolheid aan en laat een verband zien tussen inspanningen en het doel.
• Onderscheidend: de strategische doelstellingen zijn een vertolking van de eigenheid van de organisatie en dragen daarmee bij tot het onderscheidend vermogen
• Relevant: de doelstellingen zijn relevant voor alle belanghebbenden.
• Echt: een strategische doelstelling moet authentiek zijn.

Een operationele doelstelling is een meer concrete vertaling van de eerder abstracte ambitie die verwoord staat in een strategische doelstelling. Op die manier worden kortetermijndoelstellingen duidelijk. Een voorbeeld hiervan is: “Het gemeenteplein wordt in 2023 heraangelegd met aandacht voor laagdrempelige, weersbestendige en attractieve ontmoetingsruimtes voor tieners.”  

Ook hier gelden enkele criteria die jou mee richting kunnen geven: SMART.

• Specifiek: een operationele doelstelling is concreet en duidelijk. De W-vragen kunnen hier mee richting in geven.
• Meetbaar: de doelstelling is waarneembaar, je kan het zien, horen, proeven, ruiken of voelen.
• Acceptabel: voor de doelstelling is er draagvlak aanwezig en de doelstelling is in overeenstemming met het beleid.
• Realistisch: de operationele doelstelling is haalbaar, de uitvoerders hebben voldoende kennis, expertise, capaciteit, middelen en bevoegdheid om deze uit te voeren.
• Tijdgebonden: de doelstelling heeft een duidelijke timing.

Niet helemaal mee met deze benamingen? Geen probleem, het is vooral belangrijk om oog te hebben voor de verschillende niveaus. Werk van abstracte doelstellingen die jullie willen bereiken naar de meer concrete acties toe die direct een startpunt kunnen bieden om aan de slag te gaan. Maar vergeet ook niet het grotere geheel en durf op tijd een stap achteruit te zetten.

Communiceer jouw visie

Een crisissituatie daagt je uit om misschien wel met andere partners te communiceren waar je nog nooit contact mee had. Misschien houden jullie er wel een andere visie over kinderen en jongeren en hun vrijetijdskansen op na. Dan kan het handig zijn om hierover in gesprek te gaan. Want in de praktijk zal jullie aanpak een vertaling zijn van die visie en zou je anders kunnen botsen op zaken waar je het niet mee eens bent. Deze op voorhand bespreekbaar maken, kan bijvoorbeeld leiden tot compromissen.

Bijvoorbeeld: Als coördinator van een speelplein ben jij er rotsvast van overtuigd dat het speelplein kansen biedt aan kinderen en jongeren om zich te ontplooien, om een fijne zomer te beleven en een vriendennetwerk op te bouwen. Andere organisaties zijn misschien eerder bezig met de tewerkstelling van ouders, waarbij opvang voor kinderen en jongeren een belangrijke schakel is. Dat wil niet zeggen dat zij de meerwaarde van het speelplein niet zien, dat kan wel inhouden dat zij voor elk kind een plekje op het speelplein willen. Echter is het speelplein misschien niet de plek waar dat kind de zomer wil doorbrengen? Of misschien zorgt een overbevraging van het speelplein wel voor een minder kwalitatief aanbod?

Hoe pak ik dat dan aan?

Ga in gesprek!

Op basis van de analyse van jouw omgeving in de eerste stap kan je bekijken met wie je zeker in gesprek moet gaan. Bevroeg je bijvoorbeeld enkele partners bij het opstellen van jouw visie? Koppel dan zeker terug. Komt de visie nog sterk overeen? Dan kan het voldoende zijn om de uitgeschreven visie te versturen. Heb je het gevoel dat er grote verschillen zijn? Ga dan zeker in gesprek, maak de verschillen bespreekbaar en zoek naar raakpunten die het mogelijk maken om samen te werken. Volgend beslissingskader kan jou hierin helpen.

Ook als je merkt dat verschillende visies botsten in de praktijk, kan je nog teruggrijpen naar jouw visie en op die manier het gesprek hierover aangrijpen. Het wil ook niet zeggen dat een visie botst of partners ver van jou af lijken te staan, ze daarom ook een erg andere visie hebben. Soms zorgen de omstandigheden waarin een partner moet werken zoals de capaciteit, de middelen en de draagkracht ervoor dat ze hun aanpak moeten bijstellen of bepaalde doelstellingen niet kunnen realiseren. Net daarom is het zo belangrijk om ook met deze partner in gesprek te gaan, misschien kan jij ondersteuning bieden of complementaire partners met elkaar verbinden.

Ga verder!

Stop niet bij het louter voorstellen van jouw visie, maar ga verder! Bespreek de doelstellingen die je voor ogen hebt en engageer jouw gesprekspartner om deze samen met jou na te streven. Maak duidelijke afspraken en spreek verwachtingen uit. Goede afspraken, maken goede vrienden!

Visie, voorbij de crisis

Ook al lijkt het misschien niet zo, er komt een einde aan elke crisis. Misschien keert de situatie van ervoor terug, misschien is alles anders. Maar het kan nooit kwaad om alvast na te denken over hoe je de realisatie in de crisis ook nadien nog verder kan vastzetten. Bespreek en evalueer intern en met partners wat jullie meenemen uit deze crisis, hoe nieuwe samenwerkingen in de toekomst nog verder kunnen blijven en achter welke uitdagingen iedereen zich nog verder kan scharen.